Winlinh

Cái thời “lười như chấy” của tôi đã qua lâu rồi. Bây giờ, mỗi lần nhớ lại, tôi tự cười mình vì có một thời từng “dị ứng sách”. Chẳng có gì đáng ngạc nhiên, khi ấy, tôi mới học lớp 6. Lớp 6, thú vui của tôi là rong chơi cùng lũ trẻ hàng xóm sau mỗi giờ tan học, vào mỗi ngày nghỉ và nhất là những ngày hè nắng nóng. Chả sợ nóng, không sợ nắng, bọn trẻ chúng tôi luôn hào hứng mỗi khi ra đường. Tóc khét râu ngô, chân tay đen nhẻm, quần đùi xoắn cạp cùng những trò nghịch ngợm tung trời. Còn sách, một thứ già nua, cũ kỹ, làm sao có thể cuốn hút được những đứa trẻ hiếu động như tôi. Nhưng, có ngờ đâu, chỉ sau nửa năm mọi thứ đã khác, đến mức nhìn lại, tôi cũng chẳng nhận ra nổi mình.

Người mang đến cho tôi sự hào hứng với sách, chính là mẹ. Mẹ tôi mê sách lắm! Nhà có hai tủ sách rất to, bằng gỗ, màu nâu vàng bóng mịn. Hai tủ sách của mẹ được xây nên bằng những đồng tiền ky cóp từ những ngày sinh viên cho đến lúc đã sinh được hai anh em chúng tôi. Dù thời buổi thóc cao gạo kém, dù đi chợ vẫn phải đau đầu chọn mua món gì cho vừa rẻ vừa ngon, nhưng mẹ chưa bao giờ từ bỏ thói quen mua sách. Nhiều lần tôi hỏi mẹ “sách chẳng có gì hay, cũng không đem ra mà ăn được, mẹ tốn tiền mua sách làm gì?”. Mẹ cười bảo “rồi một ngày con sẽ thấy, chính sách là người nuôi dưỡng tâm hồn con”.

***

Nhà tôi nằm trong một con ngõ trên đường Giảng Võ, gần với hiệu sách Nhà xuất bản Giáo dục. Những ngày cấp hai, tôi chỉ mong chóng tan học để tham gia vào những trò chơi cùng bọn trẻ hàng xóm. Vì ngõ nhỏ nên chúng tôi thường kéo ra đường lớn chơi cho thỏa thích. Ðịa điểm lý tưởng là khoảng sân rộng trước cửa Nhà xuất bản. Hồi đó, xe đạp còn nhiều, những dãy xe xếp hàng dài trước cửa hiệu sách, những cô bán hàng miệng cười tươi tắn là hình ảnh quen thuộc trong ký ức ấu thơ. Nhưng sách thì không, không một tên sách nào lưu lại trong đầu tôi khi ấy.

Mỗi lần mẹ vào hiệu sách, tôi thường giằng tay mẹ bỏ ra ngoài chơi, với tôi bên ngoài thú vị hơn nhiều. Vậy mà có một lần, mẹ đã thuyết phục tôi vào được từ đầu buổi đến cuối buổi. Hôm đó tôi ngoan bất chợt, lút cút đi theo mẹ xem từng quyển sách. Nghe mẹ giảng giải về những ích lợi của sách, tôi thấy sách không đến nỗi khô khan như mình tưởng. Nhiều bìa sách trang trí đẹp, có những cuốn màu sắc rất bắt mắt. Có những tựa sách khiến tôi tò mò, rồi giở ra đọc vài dòng, lại thấy muốn đọc tiếp. Mẹ nắm bắt được một chút thay đổi nho nhỏ đó trong tôi, mua  ngay cho tôi muốn sách có cái tên thú vị: “Tác Dăng – đứa con của rừng xanh”. Về nhà, mẹ âm thầm theo dõi tôi xem có đọc quyển truyện đó không. Còn tôi thì vô tâm vứt sách vào một góc, lại cuốn vào những trò chơi mới cùng lũ trẻ con ham vui.

Cho đến một hôm, bố mẹ đi công tác, tôi ở nhà một mình. Đêm đầu tiên, không sao ngủ được, tôi đứng dậy, đi đi lại lại, rồi lục lọi các thứ ra chơi cho đỡ buồn chân buồn tay. Bỗng thấy quyển sách mẹ mua hôm nào nằm đó, tôi hờ hững chạm vào, lật giở qua loa. Rồi chẳng hiểu thế nào lại cầm lên đọc, đọc từ trang giữa. Đọc được một trang, tôi lật lại đọc từ đầu. Tôi bắt đầu đọc ngấu nghiến cuốn sách, cho đến gần hết đêm, rồi lăn ra ngủ say như chết. Trong giấc mơ, tôi mơ thấy mình là chàng Tác Dăng hoang dã đu cây rừng rất giỏi. Sáng sớm, khi mặt trời đã len từng sợi nắng vàng vào giường, cây phượng vĩ thả những chiếc lá li ti xuống bậu cửa sổ, tôi trở dậy, thấy cuốn sách nằm bên, quăn gập một góc bìa. Tôi cầm lên và đọc cho đến hết, quên cả cơn đói.

***

Sau cuốn sách đầu đời ấy, tôi bắt đầu theo mẹ đi hiệu sách nhiều hơn. Mỗi lần vào hiệu sách, thể nào tôi cũng chọn được cho mình một quyển mang về. Nào là “Giấc mơ tuổi thần tiên”, nào là “Khi chúng tớ là trẻ con”… Gần đây, “Bộ sách cho các bạn trẻ thế kỉ XXI” với 11 cuốn sách có các tựa đề là lạ: “Cái chết – giải thích cho con”, “Đạo lý – giải thích cho mọi người”, “Tình yêu – giải thích cho con”… đã giúp tôi nhận ra nhiều điều, cả những điều mà bố mẹ khó có thể giải thích cho tôi một cách cặn kẽ và dễ hiểu. Giờ trên lớp, sách giáo khoa lại là bạn thân của tôi. Nhất là vào thời điểm ôn thi, lúc nào tôi cũng ôm lấy sách. Mẹ dạy cho tôi cách học hiệu quả cùng sách giáo khoa, đó là gạch chân, viết những ý quan trọng vào sách. Dù không giữ được sự sạch sẽ hoàn hảo, nhưng kết quả mang lại rất khả quan. Đến lúc làm bài, trong đầu tôi hiện ra mồn một những chỗ đánh dấu, những đoạn gạch chân, những gợi ý về ý nghĩa đoạn thơ, đoạn văn mà tôi được học trên lớp. Bên cạnh đó, những cuốn sách “Kiến thức bổ trợ Ngữ văn 12 nâng cao”, “Giảng văn Văn học Việt Nam”… giúp môn văn của tôi ngày càng tiến bộ. Cô giáo cũng ngạc nhiên về kết quả học tập của tôi. Chính tôi cũng cảm thấy lâng lâng về sự thay đổi ấy.

Giá sách nhỏ của tôi cứ đầy dần. Những cuốn sách của Nhà xuất bản Giáo dục mà tôi vẫn thường theo mẹ vào thăm nom hàng tháng đã thực sự trở thành người thầy, người bạn thân thuộc đối với tôi. Bây giờ đã qua cái tuổi đọc truyện cổ tích, truyện thiếu nhi, nhưng tôi vẫn giữ gìn những cuốn sách đã được mẹ mua cho ở Nhà xuất bản Giáo dục từ những ngày chập chững bước vào thế giới sách. Thỉnh thoảng ngắm lại, chạm vào, cả vùng ấu thơ lại trỗi dậy, tươi mới như chưa bao giờ trôi xa.

***

Đường Giảng Võ vẫn thế, những hàng cây xà cừ hôm nay đã bung đầy lá non, như những chú gà trống choai mới nhổ giò, tràn đầy sức sống. Những chiếc lá xanh như những sợi lông mướt bay phần phật trong gió. Tôi cũng như chú gà trống choai, đã chuẩn bị cho mình một hành trang đầy đủ, bước vào cuộc sống làm một công dân đích thực, như mong ước của mẹ. Mẹ đã âm thầm vun vén cho tôi một tình yêu thực sự với sách, để tôi ngấm dần, thấm dần và tiếp nối niềm say mê đó một cách tự nhiên. Tôi mỉm cười vì sự liên tưởng ngộ nghĩnh của mình, chợt nhận ra, nhờ có sách mà trí tượng tượng của tôi được phát huy, nhờ có sách tôi mới có thể viết ra được những điều tôi nghĩ một cách lưu loát. Dù còn xa, nhưng trong đầu tôi đã hiện lên hình ảnh, vào một ngày trời đẹp, tôi dắt tay một cậu bé vào hiệu sách thân thuộc nằm cạnh ngõ nhà tôi, lại bắt đầu cho một sự tiếp nối.

__________________

Bài in trong kỷ yếu 55 nhà xuất bản Giáo dục. Viết xong 18.6.2012