Winlinh

Một ngày đầu tháng Chạp, tôi dậy sớm và mở cửa nhìn ra sân, thấy không gian còn ngậm đầy sương giá. Hơi sương từ cánh đồng thổi lại, từ dưới đất đẩy lên và từ những đám mây ngái ngủ ùa xuống. Tôi co ro trong chiếc áo len, lập cập quay vào bếp pha cốc cà phê, nướng lát bánh mì để sưởi ấm bụng và khởi động tinh thần trước khi đi làm.

Dắt xe ra cổng, tôi bỗng thấy một đôi quang gánh đang rung rinh trên vai cô hàng hoa. Cô đội chiếc nón lá nghiêng nghiêng, chân đi ủng và hai đầu thúng xếp đầy những bông thược dược rực rỡ đủ màu. Tôi thầm thốt lên: “Sao thược dược nở sớm thế nhỉ?”. Tôi ngoái nhìn theo khi gánh hoa đã lướt qua mình, vừa nổ máy lên đường vừa lan man nghĩ đến loài hoa mà tôi vô cùng yêu thích.  

Tôi thích thược dược bởi sự mộc mạc và tự nhiên của nó. Một loài hoa không quá cao sang để người khác phải ngước nhìn e ngại. Với tôi, những loài hoa làm nên Tết là  đào, cúc, violet và thược dược. Tôi thường xuyên cắm thược dược cùng violet trong suốt thời gian mà chúng hiện diện. Còn thấy thược dược là còn thấy xuân.

Những ngày này, đường phố càng trở nên đông đúc nhộn nhịp. Trời lạnh thế này, còn có mưa bụi lây phây, người bán đào mai hẳn mừng lắm! Chứ cứ nắng như mấy hôm rồi, hoa nở bung xòe hết, bán đổ bán tháo, sao mà vui nổi. Cuối năm, nhìn đâu cũng thấy xôn xao. Có kẻ bán người mua vội vã và cũng có những bước chân ra phố chỉ để thong dong ngắm nhìn. Tôi thích không khí trước Tết, thích đi chợ những ngày trước Tết. Cái gì “sắp” cũng náo nức hơn. Nhưng chỉ ở với phố được đến thế, chúng tôi sắp sửa về quê nội bọn trẻ ăn tết. Đây là việc diễn ra hàng năm của gia đình tôi. Bao năm làm dâu là chừng ấy năm đón Tết ở quê chồng. Bố mẹ tôi ở Hà Nội nên chúng tôi đỡ phải đi lại hai nơi. Cả năm gần nhà ngoại, Tết về nhà nội là chuẩn, tôi tự nhủ.

Lần nào về quê chồng, tôi cũng mang hoa từ Hà Nội theo. Không hẳn chỉ vì hoa Hà Nội phong phú đa dạng hơn hoa quê, mà đơn giản là tôi thích cảm giác mang hoa từ nơi xa về. Cũng là cách cho hoa nơi phố phường nhộn nhịp được tận hưởng không khí của làng quê yên tĩnh. Cảm giác khi gỡ từng nhành hoa ra cắm vào những chiếc bình lâu ngày chưa được dùng đến, rồi đặt trên bàn cho ấm áp căn nhà, cũng đem cho tôi sự vui vẻ nho nhỏ.

Năm nay tôi mua thêm thanh liễu bên cạnh một chậu hồng có những đóa hoa màu cam. Thanh liễu có mùi thơm mà ong rất thích và có khí chất của loài thông hào sảng. Cây là dạng thân gỗ, thuộc họ lá kim, nhìn rất thẳng thắn, cứng cỏi. Cánh hoa trông như nhựa, mang dáng dấp của cả hoa mai lẫn hoa đào. Nhờ công nghệ hút màu nên hoa có thêm bao nhiêu màu rực rỡ. Tím, vàng, đỏ, hồng, cam… màu gì cũng có. Tôi thường thích cắm hoa một màu hoặc cùng tông, song biết ở quê mọi người thích màu  hoa rực rỡ nên tôi chọn cả mấy màu vào cho bình hoa tươi tắn hơn. Tôi còn tìm mua cả bình thủy tinh hình trụ để cắm  thanh liễu cho phù hợp với chiều cao của chúng.

Tôi vốn định mua đào Nhật Tân mang về mà không kịp tìm được cành nào đẹp nên đành mang chùm đào lẻ về cắm ban thờ. Nhớ năm ngoái tôi vác về cả một chậu địa lan vàng rất to, đồng thời mua ít cây lan hồ điệp màu tím về ghép vào một chiếc chậu xanh cổ vịt vô cùng xinh xắn. Vài năm nay tôi vừa mua hoa lại mua cả cây vì cây thì để được lâu dài hơn. Sau tết, ông bà nội bọn trẻ có thể đặt chúng ngoài vườn để tiếp tục chăm chút, tưới tắm với hy vọng năm sau chúng lại nở rộ một mùa hoa mới. Sống cùng những hy vọng và niềm tin nho nhỏ như thế, cũng thú vị lắm thay!

Về quê ăn Tết, trong đầu tôi luôn tràn ngập hình ảnh về những chú gà. Đầu tiên là hình ảnh về cái chuồng gà nhỏ ở cuối sân mà bà nội bọn trẻ hay ra đó cho gà ăn, kiểm tra xem có quả trứng nào gà vừa đẻ không. Nhà chồng tôi không chuyên nuôi gà mà bà chỉ mua vài gà trước đó vài tháng và vỗ béo để Tết có gà ngon cúng các cụ và cho con cháu về hưởng lộc. Tôi nhớ tiếng những chú gà kêu lục tục, quang quác hay gáy vang mỗi sớm trong sân. Những âm thanh bình dị ấy đã hằn in nơi trí nhớ tôi, làm nên một vùng ký ức lắng đọng.

Thế là ở quê ngày nào chúng tôi cũng được ăn gà, từ nhà mình đến nhà họ hàng, đi đâu cũng có đĩa gà rất là ngon đầy ú ụ trong mâm. Gà quê thực sự quá chất lượng với da bóng vàng ươm, thịt ngọt thơm không chê vào đâu được. Nhớ những ngày cuối năm, khi tôi thức dậy đã thấy bố mẹ chồng ngồi làm gà ở sân với rổ lông gà đầy ụ. Nhiệm vụ của tôi chỉ còn là nhặt rau, gọt su hào, khoai tây, cà rốt rồi đem gà vào bếp luộc cũng như xào nấu các món để chuẩn bị mâm cơm cúng tươm tất nhất để bố chồng tôi lát nữa dâng cúng gia tiên.

Tết quê bao năm nay vẫn thế! Tôi thấy may mắn vì mỗi năm vẫn được lặp lại những việc bình thường quen thuộc và bản thân tôi cũng không muốn tết đổi khác gì. Về quê tôi chỉ có các việc chính là nấu nướng, rửa bát, đi thăm họ hàng và ngủ. Một trong những việc ý nghĩa nữa là tôi được theo bố chồng và chồng đi thăm một số nhà bà con. Ở quê chồng tôi và chắc là nhiều quê khác, mọi người có tục lệ đi tết các nhà bà con họ hàng. Quà tết thường là bánh kẹo, mì chính, đường cát, bánh chưng, giấy tiền… Đến nhà nào bố tôi cũng đặt lễ lên ban thờ rồi lầm rầm khấn vái. Tôi đi theo thấy thích lắm vì được thăm nhiều nhà, ngắm những khu vườn quê với cây, hoa, ao cá, bèo, rau… tươi tốt.

Vui nữa là chúng tôi được ghé nhà bác Hồng, chị gái bố chồng tôi. Bác gái tên Hồng mà bác trai cũng tên Hồng mới hay. Nhà hai bác rộng rãi thoáng đãng, có bờ ao, có mảng vườn trồng rất nhiều cây trái. Ngay trước cửa nhà là mấy khóm hồng nhung, hồng bạch, hồng phấn đư nhau nở rộ. Đu đủ thì trổ trái sum suê xanh mướt nhìn rất thích mắt. Bác gái còn lụi hụi hái rau bí cho các cháu đem về. Tôi thích lắm xào ngay một đĩa, rau bí ngọt hòa cùng vị tỏi thơm, ngon ra trò.

Hôm nay đã là 29 tết. Như mọi năm, tôi lại được tắm trong không khí tết quê thân thuộc. Chúng tôi rủ nhau ra chợ để được tận hưởng nhiều hơn vị tết quê. Đường phố nhộn nhịp và trang hoàng đèn lồng, cờ hoa rực rỡ. Chợ đông nghịt người với hàng hóa ngập tràn.  Ai cũng tay xách nách mang đủ thứ. Đào quất cúc hồng… thì đua nhau  bung nở để tô điểm cho mùa xuân thêm căng tràn sức sống. Bao mùa hoa nở rồi hoa tàn, bao mùa xuân đến rồi xuân qua, tuổi thì đầy thêm nhưng tâm hồn tôi vẫn vậy. Người ta thường mong mọi thứ tiến triển, như tri thức, tiền bạc, nhưng có một thứ mà tôi nghĩ không cần phải trưởng thành nhiều, đó là tâm hồn thuần hậu, tươi trong.

Việc ý nghĩa với tôi là chiều cuối năm được chuẩn bị đồ lễ ra mộ dọn cỏ và thắp hương cùng bố và chồng. Bâng khuâng nhìn thời gian trôi trong ngày cuối cùng tháng Chạp, mùi khói hương tỏa ra không gian rưng rưng gợi lên bao hoài vọng ký ức. Mùi lửa hóa vàng làm ấm đôi tay tôi đang cóng lên vì lạnh. Mùi cỏ dại, mùi đất ẩm hòa vào làn hương mỏng, tạo thành một vùng thiêng liêng lắng đọng. Nhìn quanh nghĩa trang, tôi thấy những khu nhà thờ nằm trang nghiêm nghe gió đồng vi vút thổi. Chúng tôi yên lặng chắp tay vái lạy và bước ra về trong cảm giác thanh thản bình an. 30 tháng Chạp, vẫn như mọi năm mà lòng chẳng bao giờ thấy cũ. Vẫn là mâm cơm cúng thật ấm và mùi vàng mã bố hóa ngoài sân, mà bao giờ tôi cũng thấy thân thương. Với tôi, hình ảnh ấy đẹp đến nao lòng.

Sau bữa cơm chiều, tôi vừa dọn dẹp phòng vừa nghe Tô Hoài. Là “Đi dạo chiều ba mươi” và “Một cuộc chơi xuân”, thật hợp không khí Tết. Ngoài trời có mưa bụi, không gian bảng lảng mờ ảo khói sương. Tôi nhìn ra ô cửa sổ, cây nhãn trước nhà đứng ngắm con đường thi thoảng có xe máy vụt qua chở theo cúc, quất ai đó mua vội trước giờ giao thừa. Mùi hương tỏa khẽ từ bàn thờ, thơm dìu dịu ấm.

Tôi rất thích tết được nằm cuộn trong chăn xem phim, đọc sách khi việc nhà đã xong xuôi. Hai con tự chơi những trò riêng thú vị mà chúng tôi không hiểu được. Chồng thì nằm dài trên ghế xem tivi. Khoảnh khắc bình yên đó tôi thấy chẳng sôi động lấp lánh chúc tụng nào quý bằng.

Thời khắc giao thừa đã điểm. Tôi bồi hồi nhìn lại bước đi của thời gian, thấy chừng ấy năm chỉ là cái chớp mi nhẹ. Còn nhớ, hồi tôi mới làm dâu thì đêm ba mươi vẫn còn nghe tiếng pháo nổ đì đùng và cả pháo hoa sáng lấp lánh trời. Giờ thì gần như hết hẳn âm thanh đó rồi, chỉ thảng hoặc có vài cụm pháo hoa vọng về từ xa xôi như một vùng ký ức lấp lánh của tuổi trẻ mơ hồ sống lại. Năm nay vẫn được may món đón giao thừa như mọi năm, còn mong gì hơn ngoài gia đình lớn nhỏ bình an, khang thái. Những dự định cuộc đời đang nảy nở, những giọt mưa xuân nhẹ thấm vào đất gọi chồi non tỉnh giấc. Đất ẩm cựa quậy ngậm từng giọt sương trĩu nặng đang rơi. Những rễ cây lan sâu trong lòng đất hút trọn bao ngọt lành chắt chiu từ muôn kiếp. Hơi đất phả lên, hơi sương sà xuống. Chào một năm mới đang về trên mảnh đất quê tươi đẹp!

Phải, với tôi Tết là khoảnh khắc bình yên chứ chẳng phải là những cuộc tụ tập hào nhoáng sôi động. Tết là lúc tôi về với tĩnh lặng lòng mình và ngồi lại bên người thân để tận hưởng hơi ấm gia đình. Tết là lúc ngưng đọng để chiêm nghiệm và ngâm ngợi, để nhận ra đâu là giá trị đích thực trong cuộc sống mà mình cần hướng tới và gìn giữ.

Vẫn như mọi năm, sáng mùng Một Tết, cả nhà cùng nhau xuống quê đi chúc tết và ăn cơm ở nhà thờ. Cỗ do chú Thu thím Thơm chuẩn bị. Chú Thu là em trai bố chồng tôi, tính hiền và ít nói. Cỗ chú thím chuẩn bị lúc nào cũng đủ gà, lợn, bò, giò chả cùng món xào, canh măng với bánh chưng chú tự gói rất khéo. Giờ chú không còn nữa, tôi bồi hồi nhớ lại cảnh chú ngồi thái giò, chặt gà trong bếp. Nhớ hình ảnh chú lì xì cho các cháu với nụ cười thật tươi. Tôi cũng rất yêu khu vườn của chú vì chú chăm cây giỏi, tự làm chậu đựng cây cũng khéo. Tôi thích cây đào phai hoa nở rộ nơi cổng vào, thích mấy chậu hoa giấy rực rỡ trong sân. Thích cây khế sai trĩu quả và lồng chim đung đưa trước thềm.

Nhớ tết nào không xa, cũng vào sáng mùng một, khi chúng tôi đang ở nhà chú Thu thì được chứng kiến một trận mưa kỷ lục. Người lớn bảo sống mấy chục năm trời chưa thấy tết nào mà mưa có sấm như tết nay. Nghe tivi đưa tin vài nơi còn có mưa đá. Nhìn ra sân thấy cây cối rung bần bật trong cơn gió lớn gào thét. Sân ngập nước sũng sĩnh, thím Thơm phải bắc cái thang nằm ngang làm cầu cho mọi người đi qua khỏi ướt chân. Chồng tôi bảo, nhìn trời mưa mà ngỡ mình đang nghỉ lễ 30/4 ấy nhỉ!

Từ nhà chú Thu về, chúng tôi thấy cảnh vườn tược cơ xác tan hoang. Cây cảnh đổ xiêu vẹo, lá rụng tơi bời, áo quần rơi mỗi nơi một chiếc. Nước táp thành vũng qua khe cửa vào nhà. Bố chồng tôi phải lấy rẻ lau sàn rồi ra sân trước vun bao nhiêu lá rụng. Tôi thì quét lá ở sân sau, gom thành đống rồi hốt vào thùng rác. Sau đó tôi hứng nước vào chậu và dội cái sân cho sạch trơn rồi mới lên giường đi ngủ để lát nữa lại sang chúc Tết nhà cụ ngoại bọn trẻ.

Trước đây gia đình tôi toàn ở quê nội tới mùng bốn Tết mới ra Hà Nội. Nhưng giờ chúng tôi đi sớm hơn để còn hưởng thêm tí tết phố. Vậy là ông bà nội chuyển sang làm cơm hóa vàng từ trưa mùng hai, để tối mùng hai tiễn con cháu lên đường. Ô tô đã cập bến Thủ đô, hai đứa trẻ vẫn ngủ say sưa chưa biết đã sắp đến nhà. Đường phố  vắng vẻ thưa người nên thư thái cho xe cộ qua lại. Xe bò từ đường Giải Phóng về với ngồn ngộn quà quê trong cốp. Chúng tôi mở cửa xông đất, thấy đào phai rụng đầy quanh chân lọ, quất đã nở thêm bao nụ hoa trắng khiến không gian thoang thoảng mùi thơm. Tôi và hai con dỡ đồ cất gọn, bố bọn trẻ thì làm điếu thuốc lào vang khắp phố để thư giãn bên bậc thềm sau chặng lái xe vừa xong.

Mùng ba tết, chúng tôi cùng làm cơm thắp hương hóa vàng nhà ông bà ngoại bọn trẻ và cùng ông bà đi chúc tết họ hàng quanh Hà Nội. Thời tiết chiều lòng người, không quá rét và cũng chẳng bị nắng nóng. Phố tươm tất sạch sẽ phong quang. Người người náo nức du xuân, áo quần đẹp đẽ, miệng cười tươi tắn. Đã có nhiều quán hàng mở cửa, nhộn nhịp vui vẻ vào ra.

Trên hành trình du xuân ngày đầu tiên ở Hà Nội, thường chúng tôi sẽ ghé thăm và chúc tết ông bà ngoại tôi cùng gia đình các cậu mợ. Các con tôi gọi ông bà là cố ngoại. Nhớ những năm xưa, chúng tôi thường tới thăm ông bà ở Mỹ Đình, rồi sau đó là Vân Canh và Cầu Giấy. Nhưng giờ đây, những buổi tụ họp gia đình ấm áp đã thiếu vắng bóng dáng ông. Chúng tôi vào thắp hương cho ông ngoại và mừng tuổi bà ngoại. Cả nhà quây quần trò chuyện, bà hỏi han xem con cháu ăn tết quê vui không và chốc chốc lại nhìn lên bàn thờ ngắm ảnh ông qua làm khói hương nghi ngút. Bà bảo: Thời gian trôi nhanh quá! Mới đó mà đã mấy xuân ông đi xa rồi!… Trong khoảnh khắc lắng đọng ấy, tôi chăm chú ngắm thật kỹ gương mặt bà để có thể lưu giữ thật lâu trong tâm trí. Bà ngoại là người đã gần gũi, chăm chút, dạy dỗ tôi từ tấm bé, tôi hiểu lòng bà và bà cũng hay tâm sự với tôi nhiều điều sâu kín. Lúc nào tạm biệt về bà cũng ôm tôi thật chặt và dặn dò đủ thứ. Mùa xuân này, vẫn là niềm mong mỏi bà mạnh khỏe để ở bên con cháu thật lâu.

Sáng mùng bốn, tôi dậy sớm để được tận hưởng không gian yên tĩnh ở cả trong nhà lẫn ngoài phố. Mọi người còn no giấc dù đã gần 8h30. Chỉ có tiếng chim hót và tiếng gà gáy mà thôi. Tôi thích những ngày như thế bởi cảm giác mình được sống chậm lại, không phải vội vã dậy sớm đi làm hay gấp gáp đưa con đi học. Khoảng thời gian thảnh thơi ít ỏi này, tôi nhấm nháp từng chút một vì chỉ mai kia  là không còn nữa. Khi cả nhà thức giấc, chúng tôi lại sang đón ông bà ngoại đi chúc tết. Thường chúng tôi sẽ sang Gia Lâm thăm nhà ông bà Soạn Phác và bác Khang, giám đốc cũ của tôi, cũng là đồng hương cửa bố. Tới mùng năm, vợ chồng con cháu lại cùng mẹ tôi, bà ngoại bọn trẻ, qua đền Ngọc Sơn thắp hương theo thói quen năm nào cũng vậy.

Vậy là tôi đang tận hưởng nốt những ngày cuối cùng của Tết. Một tết như mọi Tết nhưng cũng đặc biệt hơn khi có niềm vui tỏa hương trong ý nghĩ. Biết mình đang trôi vào tuổi nhiều trải nghiệm nhưng vẫn có gì đó thật thanh tân tươi non. Năm mới, không mong cầu gì nhiều. Chỉ cần sức khỏe và gìn giữ được những điều đang có là đủ. Tôi mở toang cửa sổ đón không khí tươi mới vào nhà. Bật nhạc tựg bừng để bắt đầu một năm sống nhiệt thành và làm việc chăm chỉ. Mong sẽ bình yên mà đi qua một năm. Để năm sau lại được đón chào xuân mới bình thường như vốn dĩ.

Trời mấy hôm nay rét đậm, hết tháng giêng rồi mà đào vẫn đua nhau nở. Sáng sớm cuối tuần, tôi tha thẩn đi ngắm phố đầu năm. Bỗng thấy một cây đào trong vườn nhà ai đang vươn cao bên mảnh tường rêu đỏ au gạch. Những nụ đào chúm chím, nối nhau bám trên từng thân cành gầy guộc trông như một bức tranh nghệ thuật nhiều ý tứ. Phố sau tết, người ta mang từng bó đào nhỏ đi bán trên những chiếc xe đạp cũ. Nhiều người mua về cắm, để níu lại vị tết còn vương vấn chưa đành rời đi. Ngắm nhìn cánh hoa mong manh mà nghĩ về cuộc sống với những đổi thay, xoay vần… cũng thật là ý vị.

Một buổi du xuân trong lễ Thượng Nguyên, tôi cùng mọi người đi chùa vãn cảnh rồi rủ nhau ngắm hoa đào trong vườn hoa Quảng Bá. Tôi cứ muốn thâu trọn vẹn vẻ thanh tân của đào phai, cái nồng nàn của đào bích vào trí nhớ mình. Nhìn thật lâu, chụp thật nhiều để mai kia người chăm cây sẽ chặt đi hoa lá, thì cũng đỡ tiếc hơn khi chỉ còn thấy gốc cành khô khan gầy guộc. Quả thật, đào đẹp nhất khi được ở lại với đất, được đâm từng ngọn rễ vào lòng đất mẹ bao dung. Hoa đào xinh tươi rạng rỡ khi được bung hết sức sống cùng vạn vật quanh nó, cùng nhau dâng hiến vẻ đẹp của mình cho cả một mùa xuân.

Và cứ thế, mùa xuân nhỏ của lòng tôi trôi trong mùa xuân lớn của đất trời. Tôi mãi yêu mùa xuân và luôn mong Tết đến, để được sống lại niềm vui của sự sum họp thân thương chứa chan êm ả ngọt lành!