Winlinh

(Phạm Thùy Dung, báo Xây Dựng, 25/11/2008)

https://baoxaydung.com.vn/cai-via-he-10588.html

Nhân tiện ông bạn tôi về nước, tôi dẫn ông đi lòng vòng phố phường Hà Nội để ôn lại những kỷ niệm xưa. Gửi xe ngay đầu Ngọc Khánh, chúng ta bắt đầu hành trình của một ngày dài cuốc bộ lang thang phố. Ông bạn tôi hình như hơi hẫng. Có lẽ ông chờ đợi một cảm giác bình yên hơn khi đi trên những vỉa hè mà trong ký ức ông còn nguyên một sự tĩnh lặng trong lành.

Làm gì có chuyện đó. Ký ức đã xa lâu lắm rồi. Vỉa hè của chúng ta giờ đã mang thêm nhiều chức năng khác. Đâu chỉ đơn giản là khoảng lặng nối đường với nhà. Là chốn dừng chân của khách bộ hành cần ngơi nghỉ. Là lối gạch êm đềm của những đôi tình nhân thung thăng dạo bước. Hay bến đỗ của những chiếc lá mùa thu buông rơi theo gió… Vỉa hè giờ đã có trên mình nó những âm thanh cuộc sống náo động và hỗn loạn.

Tiếng hàng quán í ới mỗi sớm, mỗi trưa, mỗi đầu tối hay mỗi đêm khuya khoắt. Tiếng xe cộ lích kích gửi từng hàng dài bên tiếng hét giá đổi vé trời ơi của mấy anh trông xe dù và không dù. Tiếng bảng hiệu đặt xuống chình ình, đè nén từng phần khuôn mặt vỉa hè đã không còn mịn màng bởi dấu tích thời gian. Tiếng ghế đẩu, hộp xốp, thúng mẹt rì rầm dưới lòng những hoa những quả ngất ngưởng bóng mịn thuốc sâu, thuốc ủ. Tiếng phóng xe rầm rập của những dòng xe vượt tắc tranh thủ lao lên cho chóng cho kịp những cuộc hẹn bất tận. Tiếng lục xục của xẻng của xà beng hòa cùng tiếng buôn chuyện của những tốp công nhân làm đường hết ngày này qua tháng nọ…

Vỉa hè thành nhà bếp hỗn tạp. Vỉa hè thành xưởng sản xuất bất đắc dĩ. Vỉa hè thành triển lãm ô hợp. Vỉa hè thành hội trường của những kiếp lông bông. Vỉa hè thành cái chợ ồn ĩ vô tổ chức. Vỉa hè thành cái giường không chân cho những mảnh đời đói bước lỡ thì. Vỉa hè là quán cà phê cho những cái mông bệt bê bết cả ngày buôn dưa lê dưa hấu. Vỉa hè thành cái sọt rác chất chứa mọi thứ nhăng cuội của thế gian. Vỉa hè thành chợ vật liệu xây dựng ngổn ngang gạch cát. Vỉa hè là cái nhà tiêu bất đắc dĩ cho những vòi nước không có khả năng kiềm chế bản thân hay không muốn bỏ ra một hai nghìn để mua lấy sự kín đáo cho chính cái mặt khó ưa của mình…

Vỉa hè thuộc về cộng đồng. Có thể có những góc được trưng dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Tuy nhiên cái chức năng chính là dành cho người đi bộ vẫn phải được coi trọng và đưa lên hàng đầu. Việc đề xuất có một Công ty chuyên quản lý kinh doanh, khai thác vỉa hè đô thị để chúng được sử dụng hợp lý và phát huy tốt nhất công năng cũng là ý hay. Tuy nhiên cần một kế hoạch dài hơi, tỉ mỉ và trên hết là một tấm lòng, một tình yêu thực sự với Hà Nội, để giữ lại được nét thơ, nét hào hoa của thành phố sắp 1.000 (giờ là 1.010) năm tuổi.