Tràng An là quần thể thiên nhiên – văn hóa thế giới, nằm trên địa phận 05 huyện, thị xã, thành phố của tỉnhNinh Bình, cách thủ đô Hà Nội 100km về phía Đông Nam. Tràng An có diện tích tự nhiên rộng hơn 12 ha, trong đó vùng lõi di sản chiếm hơn 6 ha, bao gồm 3 khu bảo tồn là: Khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư, khu danh thắng Tràng An – Tam Cốc – Bích Động và khu rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư. Đến với Tràng An, du khách sẽ được tham quan các địa danhnổi bật như Cố đô Hoa Lư, Tam Cốc – Bích Động, chùa Bái Đính, thung Nắng, thung Nham, động Thiên Hà, hang Múa, hang Cả, hành cung Vũ Lâm, đền Cao Sơn… Những địa danh này đã góp phần tạo nên quần thể văn hóa, lịch sử và thiên nhiên Tràng An vô cùng đặc sắc, được Nhà nước xếp hạng là di tích quốc giađặc biệt, đồng thời được UNESCO công nhận là di sản thế giới kép đầu tiê và duy nhất tại khu vực Đông Nam Á (2014).
Quần thể danh thắng Tràng An sở hữu hệ thống núi đá vôi địa hình dạng karst cùng hệ sinh thái rừng, hang động và đầm lầy xen kẽ nhau. Quá trình kiến tạo quahàng trăm triệu năm đã hình thành nên 31 hồ đầm và 48 hang động với nhiều loài động, thực vật dưới nước cùng hàng nghìn loại rong, rêu đa dạng. Trong quần thể danh thắng Tràng An, Tam Cốc – Bích Động là điểmđến ấn tượng, được du khách trong và ngoài nước vô cùng yêu thích. Tam Cốc – Bích Động có diện tích tự nhiên hơn 350 ha, nằm trên địa phận xã Ninh Hải (Hoa Lư). “Tam Cốc” có nghĩa là ba hang, gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba, được kết nối bởi dòng sông Ngô Đồng chảy xuyên qua núi. Còn Bích Động nằm cách bến Tam Cốc 02 km, gồm một động khô nằm trên lưng chừng núi (chùa Bích Động) và một hang động nướcchảy trong lòng núi (Xuyên Thủy động). Tam Cốc – Bích Động ở Tràng An không chỉ có giá trị về mặt địa chất mà còn là vùng đất cổ với những câu chuyện lịch sử đầy ý nghĩa. Theo sử sách, từ thế kỷ XIII, các vị vua nhà Trần đã lựa địa thế hiểm trở ở nơi đây để rèn binh luyện tướng, dựng hành cung Vũ Lâm và giành chiến thắng trong trận kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai. Tương truyền, đây cũng là nơi đầu tiên Phật Hoàng Trần Nhân Tông xuất gia tu hành trước khi lên Yên Tử lập ra thiền phái Trúc Lâm. Vì vậy, du khách đến nơi này không chỉ ngỡ ngàng trước vẻ đẹp siêu thực của sơn thủy hữu tình mà còn cảm nhận được sự thiêng liêng trong từng di tích lịch sử đã trải qua bao nắng gió thời gian.
Tam Cốc – Bích Động mùa nào cũng đẹp, nhưng ấn tượng và nên thơ nhất chính là thời khắc vào hè, khi những cánh đồng lúa xanh dần ngả sang sắc vàng óng ả. Vào cuối tháng 5 đến đầu tháng 6, những cánh đồng lúa ở Tam Cốc sau một thời gian ủ dinh dưỡng miệt mài đã trổ bông trĩu nặng và dệt nên những tấm thảm vàng trải dài theo con sông quanh co uốn lượn. Nét đặc trưng và khác biệt của cánh đồng lúa Tam Cốc so với các nơi khác là lúa mọc lên giữa những rặng núi đá vôi cổ bên dòng Ngô Đồng trôi êm như dải lụa. Du khách như lạc vào cõi tiên khi được thả mình thư thái trên chiếc thuyền gỗ, vừa nghe tiếng mái chèo khua nước khoan thai, vừa ngắm bóng núi cao lừng lững in xuống mặt nước tĩnh tại. Từng vạt lúa thơm tho tỏa hương trong gió, cỏ cây lúp xúp hai bên bờ và phủ xanh rì trênnhững ngọn núi oai nghi. Thuyền từ từ rẽ nước xuyên qua các hang động để du khách được ngắm nhìn những hàng thạch nhũ kỳ diệu đổ xuống thành bao hình thù đẹp đẽ. Nếu muốn bao quát trọn vẹn sắc vàng Tam Cốc, thì hang Cả hoặc hang Múa là địa điểm lý tưởngđể bạn có thể phóng tầm mắt ra ngắm khung cảnh bốn bề. Nhìn từ trên cao xuống, vạn vật giao hòa, cảnh sắctươi đẹp càng khiến lòng người rung động. Phía dưới,những đoàn thuyền đang lướt thành hàng trên sônghiền hòa chảy. Nơi cánh đồng, những người nông dânđang tất bật gặt lúa và chất lúa lên thuyền. Tiếng cười nói rộn rã cả khúc sông và dội lại vang vang từ hướng núi. Ta nghe được niềm vui trong từng đụn lúa chất cao trên những chiếc thuyền chở cả mùa vàng trên sông. Nếu đến đây vào thời điểm lễ hội, du khách còn được dự Tuần lễ du lịch Ninh Bình với chủ đề “Sắc vàng Tam Cốc – Tràng An” được tổ chức thường niên vào mùa lúa chín.
Ngoài ngắm sắc vàng của lúa, sắc hồng của sen vào mùa hè, du khách còn được ngắm sắc đỏ của hoa gạo vào dịp cuối xuân. Khi từng chùm hoa gạo thắp lửa đỏ rực trên bầu trời cũng là lúc lễ hội Tràng An diễn ra với hàng loạt các hoạt động văn hóa – du lịch độc đáo. Lễ hội nhằm thể hiện lòng tôn kính của người dân đối với các bậc tiền nhân đã có công khai phá, xây dựng và bảo vệ vùng đất này. Đó là các thần núi trấn trạch Hoa Lư tứ trấn, các vị vua đầu nhà Trần lập ra hành cung Vũ Lâm và các tướng lĩnh triều Đinh đã đóng quân ở Tràng An. Phần lễ diễn ra với nhiều nghi thức trang trọng, nổi bật là lễ rước nước, rước kiệu và rồng trên sông. Phần hội cũng rất đặc sắc với các tiết mục hát chèo, hát xẩm, múa cồng chiêng… trên thuyền và tổ chức các trò chơi dân gian cho người dân và du khách được thỏa sức vui chơi.
Tam Cốc từng được chuyên trang du lịch Business Insider bình chọn là một trong năm cánh đồng lúa đẹp nhất Việt Nam. Ninh Bình là địa phương duy nhất của Việt Nam được bình chọn top 10 điểm đến thân thiện nhất thế giới trong giải thưởng thường niên năm 2023 do Booking.com tổ chức. Ninh Bình cũng được Tạp chí Forbes (Mỹ) bình chọn là một trong 23 địa điểm du lịch tuyệt vời nhất năm 2023. Trong khi đó, chuyên trang The Travel (Canada) đề xuất Ninh Bình là 1 trong 10 điểm nghỉ dưỡng dành cho gia đình tuyệt vời nhất năm 2023.
Winlinh 