06/3/2025: Một cuộc cách mạng tối giản dữ liệu trong điện thoại. Trong 5 ngày tôi đưa tiễn gần 36.000 ảnh và video khỏi máy. Đến giờ phút cuối này tôi mạnh tay xóa 5.000 ảnh không thèm nhìn lại. Tôi vừa thoát khỏi mớ hỗn độn tôi tự tạo ra. Làm gì còn ai khác có thể giúp tôi thoát khỏi sự mắc kẹt ấy ngoài chính tôi. Và tôi đã bước ra khỏi cái bóng của chính mình để hưởng không khí tự do mà vốn dĩ tôi đã cần phải có sớm hơn.
12/3/2025: Một sự giải phóng tiếp theo là không dùng FB cá nhân nữa. Tôi tiếp tục bước vào chân trời tự do rộng rãi hơn, dẫu trước đó FB cá nhân của tôi cũng chỉ có 95 người bạn. Tôi muốn dần bớt đi sự tiếp nhận thông tin thụ động, dù đó là thông tin cá nhân của người thân hay bạn bè mình. Tôi cũng muốn buông cái ham muốn khoe ảnh cá nhân và gia đình trên đó luôn. Quan trọng hơn nữa là bảo vệ đôi mắt của chính mình. Và song song đây tôi cũng vào zalo xóa những số liên lạc không liên quan nữa, rời một số nhóm không hoạt động nữa, tiễn biệt những cuộc trò chuyện không nhất thiết phải lưu lại làm gì nữa. Tôi cũng xóa một fanpage và một IG mà tôi làm admin cho người thân vì tôi nhận ra thời gian và sức khỏe của tôi rất quý giá và tôi không thể đánh đổi nữa.
28/3/2025: Từ đêm hôm qua tôi đã vô hiệu hóa Fanpage của mình (dự kiến ít ngày để nghỉ ngơi). Lần đầu tiên tôi làm việc này và tôi quan sát nội tâm tôi xem tôi thấy thế nào. À, tôi thấy như được giải thoát/giải phóng. Tiếp tục lại cảm thấy được giải phóng sau các sự giải phóng vừa qua (xóa dữ liệu điện thoại, ngưng dùng FB cá nhân, dọn dẹp blog và zalo…). Tôi tự nghĩ, ví như sau này mình có không còn Fanpage, Instagram, WordPress, YouTube hay Pinterest… thì tôi cũng chẳng thấy tiếc nuối gì. Vì cái thân tôi rồi tôi cũng sẽ chẳng giữ được, thì tôi mong giữ được vật gì ngoài thân. Hóa ra càng thêm tuổi người ta càng cần dùng đến phép trừ nhiều hơn.
1. Giao hòa cùng thiên nhiên là mối giao hòa bình yên nhất.
2. Sau những lo toan và buồn phiền, tôi ngồi xuống và nghĩ về đời mình. Tôi luôn thấy sau cơn bão mọi thứ trở nên bình lặng và dễ chịu hơn. Có lẽ bởi tâm hồn mình qua bao xô dạt gió mưa, khi được trả về với khu vườn dịu êm nắng sớm, sẽ cảm nhận rõ hơn giá trị của những phút giây đang trôi qua bình thường. Yêu những cái bình thường và tận hưởng một không gian bình thường quen thuộc, là niềm hạnh phúc lúc này của tôi.
3. Làm nhiều điều mình thích, cuộc đời mình sẽ trở nên đầy ắp thi vị.
4. Đi từng bước một đến mục tiêu, đừng sốt ruột. Chậm mà chắc, lại tận hưởng được vẻ đẹp hành trình.
5. Những chuyện xảy ra trong quá khứ đôi khi ta tưởng nó đã tan biến lâu rồi, nhưng không, nó vẫn nằm đó, và lâu lâu lại cựa quậy nhắc ta nhớ rằng nó đã từng hiện diện trong đời ta. Việc của ta là khi nó trở lại thì bình thường đón tiếp và quan sát những diễn biến nội tâm. Ghi nhận, trân trọng nó dẫu nó đem lại cho mình cảm giác nào. Còn có cảm giác là còn sống, còn biết khóc cười, thao thức là còn tỉnh táo, minh mẫn. Phải biết ơn chứ! Chào quá khứ, chào mày mỗi khi mày muốn quay trở về. Chào quá khứ, chào tạm biệt và hẹn gặp lại nếu thực sự mày muốn gặp lại!
6. Con người quá tài, xây nên bao thứ hoành tráng, long lanh và đẹp đẽ. Nhưng con người cũng quá dại, đôi khi đạp đổ cả những thứ mình đã mất bao công dựng xây. Rút cục con người là khôn hay dại, giỏi hay khờ, thật khó trả lời. Thôi thì cứ sống mà đi qua những khôn dại bất ngờ ấy. Cũng chỉ khóc cười vài bận là xong một đời thôi.
7. Một căn phòng chứa đầy kỷ niệm, vừa đẹp đẽ vừa khổ đau đã đóng kín, nhưng thực chất nó vẫn nằm đó, trong tim ta. Rồi đôi lúc ta lỡ tay chạm vào, cánh cửa lại bật mở. Mọi thứ ùa ra ào ạt như chưa từng trôi xa, chưa từng kết thúc. Và ta buông thả mình sống trong thứ hiện tại nhuộm đầy quá khứ ấy, một chút. Rồi như mọi bận, ta lại từ từ khép cửa, tiễn mọi thứ về trật tự như chưa từng có gì xảy ra. Nhưng không, không thể “như chưa” được, ta không thể xóa đi bất cứ diễn biến nào mình từng tạo dựng. Ta buộc phải chấp nhận rằng ta đã từng xây đắp nó. Và căn phòng ấy dẫu có bị phá đi, thì trên nền đất ấy vẫn còn những dấu vết thật sâu để lại.
8. Những nỗi buồn nhuộm tôi thành những sắc màu u uẩn. Tôi như tấm vải bị nhuộm đè lên bao lớp màu trầm. Đến một ngày nhìn lại, tấm vải ấy không thực rõ màu sắc là gì nữa.
9. Tôi đi trên mảnh đất thực tại, lắng nghe đủ đầy mọi âm thanh của sự sống, và trân trọng từng bước chân tôi đang được thiên nhiên nâng đỡ bình yên trong lúc này!
10. Thời gian cứ chăm chỉ kéo sợi và ta cũng mải mê sống với bao thứ hỗn độn của đời mình. Tấm thảm thời gian đang dệt kia thì tuần tự và ngay ngắn như bốn mùa vẫn luân chuyển ghé qua. Còn ta thì chẳng thể nào làm cho đời mình ngay ngắn như thế được vì ta là một sinh vật rất phiền về trạng thái và cảm xúc.
Ngày hôm qua mình đã chính thức kết thúc việc làm lại tất cả các clip trong kênh cũ bị mất (sau 10 tháng). Một công việc rất mất thời gian và nhiều trở ngại nhưng không thể không làm nên mình đã dốc hết sức để hoàn thành nó trong thời gian sớm nhất. Giờ thì mình có thể thở phào một cái khi tất cả mọi dữ liệu cũ đã được up hết lên hai kênh. Và mình đã có thể thanh thản bước vào các dự án mới mà không phải bận tâm về những thứ còn lưu cữu tồn đọng. Khi hoàn thành xong các clip cũ cũng là lúc kênh Ốc đảo tĩnh lặng có 595 người đăng ký theo dõi. Còn kênh hát thì vốn lập ra chỉ để lưu các bài hát dở òm của mình vào một chỗ nên không mơ ai để ý, vậy mà cũng có lượt sub nhanh đến bất ngờ. Trân trọng và biết ơn mọi nhân duyên mình đang có!
Khi đi trên những con đường làng quê, nghe tiếng lục tục của những chú gà gọi bạn hay tiếng ụt ịt của lợn nhà ai thả rông, thấy mọi thứ quanh mình sao thân thuộc quá! Càng thêm yêu những con đường, những con ngõ mà khi lớn lên, tôi đã thấy chúng ở đó tự bao giờ. Trong tiềm thức tôi, đường làng như người bạn già hiền lành nhẫn nại, luôn lặng thầm bao dung nâng đỡ con người đi qua bao buồn vui cuộc sống. Đường làng ngõ xóm ở mỗi nơi đều mang trong mình những dấu ấn riêng, kết nối với chúng ta bằng thân thuộc gần gũi. Trên những con đường mộc mạc đơn sơ ấy chất chứa bao câu chuyện mưa nắng đời người. Dòng thời gian khắc lên đó những vết khắc đậm sâu, để rồi ta lại tìm thấy chính ta qua hình hài, đường nét của những con đường ngày nào mình cũng đi qua thường khi rất vô tình.
Bà tôi kể về tục cưới xưa, nhiều nơi nhà trai phải nộp cheo bằng gạch mới đúng lệ. Một số làng ở Hà Nội từng có lệ nộp gạch cưới cheo lát đường là làng Trinh Tiết (xã Đại Hưng – huyện Mỹ Đức) hay làng Bát Tràng (xã Bát Tràng – huyện Gia Lâm). Tôi nghe bà bảo một số ngôi làng ở Kinh Bắc thời trước cũng duy trì tục nộp gạch xin dâu như vậy. Ngày ấy, đường đất khi mưa dễ bị lầy lội, trơn trượt nên người trong làng đã nghĩ ra lệ nộp cheo bằng gạch. Nhà trai muốn cưới cô gái của làng thì phải có lễ xin dâu bằng gạch, để đường làng ngõ xóm nơi cô dâu ở có cơ hội được thay da đổi thịt. Số gạch nộp gạch cheo cho làng thường là 200 viên gạch đỏ. Nhà rể nào có điều kiện thì lát gạch nong đôi, còn không thì lát một hàng thôi cũng đã là tươm lắm. Người cùng làng lấy nhau thì số gạch phải nộp ít hơn rể từ làng khác tới. Làng này còn so với làng kia xem làng nào lát gạch nhiều hơn và đẹp hơn, nên những con đường làng thời ấy cứ thi nhau phủ đầy gạch đỏ. Lệ nộp gạch chéo mang ý nghĩa phục vụ lợi ích chung và hơn hết là thể hiện lòng biết ơn của người con trai đối với cha mẹ, chòm xóm nơi người con gái mình lấy làm vợ. Ở nhiều làng quê hiện nay vẫn còn những con đường lát bằng gạch nộp cheo, gợi nhắc về một tục lệ xưa với bao hồi ức thật đẹp. Và như vậy, làng lúc này đã trở thành biểu tượng của lòng ân nghĩa.
Người ta bảo, văn hóa là con đường. Đường không chỉ đơn thuần là lối đi mà đã trở thành biểu tượng, phong tục tập quán đặc trưng của mỗi vùng miền. Đường sinh ra để đưa con người đến những nơi cần đến, và hơn thế, đưa ta bước tới với những giấc mơ đẹp đẽ ngoài kia. Lối đi đi mãi sẽ thành đường và mỗi người lại tạo nên con đường trong tâm trí theo cách của riêng mình. Có ai không có kỷ niệm với con ngõ, con đường nơi mình sinh ra và lớn lên. Ngày nào cũng đi, cũng chạy nhảy, chơi đùa trên con đường, con ngõ ấy… mà mãi sau này ta mới nhận ra nó quan trọng, gắn bó sâu sắc với ta biết nhường nào.
Đường quê nhỏ thôi nên người qua lại có dịp hàn huyên, đùa trêu nhau rộn vui. Ngõ quê gần, nhà nọ ới sang nhà kia, xin hay vay chút gì thiếu, cũng thật tiện. Đường bận rộn chở gốm, đường vấn vít rơm rạ, đường thơm lừng nếp nương, đường xôn xao hương cốm… Những con đường nắng rải rực rỡ khi hạ về, ngập lá khi thu sang. Tháng Ba đỏ ối hoa gạo, tháng Năm ôm ấp rơm vàng, tháng Bảy ngợp ngời phượng cháy, tháng Chín cúc nở xòe bung. Khi đông qua, con đường như dài ra, trầm mặc thủ thỉ cùng những đôi chân đang co ro bước trong tiết trời giá lạnh. Đường hun hút nỗi buồn với những tâm hồn mong manh, đường hoài niệm mơ hồ với những nỗi niềm giấu kín…
Và rồi xuân tới, mang theo hơi ấm của sum họp và yêu thương, đường như bừng thức dậy sau một giấc ngủ đông dài. Những cụm dương xỉ xanh mướt trổ ra từ góc tường rêu thẫm tháng năm. Những viên gạch xưa cũ bỗng tìm thấy mình của ngày nào còn thơm nồng vôi vữa. Đá sỏi hân hoan, cỏ cây reo ca đón Tết, đón theo niềm vui và hy vọng mơ ước ngập tràn. Đường dang tay ôm những người con xa quê trở về và ai cũng thấy hân hoan trẻ lại giữa non tươi của đất trời vừa thay áo mới. Cuối năm, làng xóm vác đào ngó qua nhà nhau khoe mua được cành đào đẹp. Thược dược, lay ơn cùng violet nở bung chào đón Xuân về trong rộn rã. Quất vàng lúc lỉu rung rinh theo xe máy ai về nhà trưng Tết. Lá dong, lạt mềm, thịt lợn, đậu xanh, gạo nếp… nhộn nhịp bày biện trong sân chờ tay người gói. Có tiếng giã giò vẳng ra từ ngõ nhỏ, tiếng dội nước xuống chậu thau rộn vang và cả tiếng tíu tít của lũ trẻ nô đùa nơi sân đình yên ả…
Trời lành lạnh và có nắng nhẹ. Nắng đầu xuân không gắt, chỉ hửng lên dìu dịu, đủ tắm cho mầm cây hé nụ, rọi lấp lánh những viên đá đang nằm thênh thang trên đường quê. Cứ thế, đường gần gũi, đường thân thuộc và đường tươi mới, cần mẫn đưa ta đi qua bốn mùa bằng sự kiên định bền bỉ. Con đường, nơi bước chân ta qua không biết bao lần, vậy mà lắm khi ta lơ đãng. Chỉ đến khi xa nó, rồi lại được quay về sau bao thăng trầm trải nghiệm, mới nhận ra con đường quen thuộc ấy có ý nghĩa với ta biết nhường nào.
Đường làng ngõ xóm vẫn yên ả, lặng lẽ như muôn đời, đón ta bằng sự bao dung thân thuộc. Khi hụt hẫng cô đơn, đường nâng bước ta. Khi sợ hãi chênh vênh, đường an ủi ta… Trên con đường nồng nàn mùi đất, thênh thang mùi rơm rạ, hồn nhiên hương hoa cỏ… ta đã nếm trải đủ buồn vui thấm đẫm và đã sống một đời sống đích thực. Đường quê cứ giản dị, thuần hậu, đơn sơ… mà thành nỗi nhớ, thành niềm suy tưởng của những người con đi xa. Rồi luôn hiện hữu, trở đi trở lại trong nỗi nhớ một tiếng quê hương thân thương, dịu ngọt. Và khi đó, lối đi là lối về!
(Bài của Winlinh đăng trên Heritage số tháng 3/2025).
Winlinh 