Winlinh

Gần nhà tôi có em Thảo làm nghề sửa chữa quần áo và bán hàng tạp hóa. Mỗi lần đi làm về qua, tôi đều thấy em đang trong nhà. Khi thì ngồi may, lúc lúi húi quét dọn hay săn sóc lũ trẻ… Tóm lại là em luôn chân luôn tay. Chuyện đứng buôn dưa lê với hàng xóm thì rất hiếm, còn thảnh thơi ngồi sơn móng xanh đỏ hay săm soi mặt mũi thì tuyệt nhiên không thấy bao giờ. Thảo có nét duyên duyên như diễn viên Hoa Thúy. Làn da trắng nhưng có chút nám và sang năm nay tôi nhận thấy trên khuôn mặt em đã có thêm dấu hiệu tuổi tác vất vả hằn in.

Tôi và em thân hơn từ khi tần suất sửa quần áo của tôi dày thêm và mùa hè cùng nhau đánh vài bận cầu lông. Hai chị em thường nói về chủ đề gia đình, con cái, sức khỏe và nợ nần. Em hay than nhức mỏi, cảm cúm rồi thức đêm làm hàng hoặc chuyện gia đình bên chồng cư xử khiến em buồn. Tôi cũng hay than sức khỏe hoặc kể những chuyện linh tinh. Em khen tôi có vòng ba mơ ước, tôi khen em duyên dáng, mặn mà.

Cạnh nhà em có giàn sử quân tử sum suê tỏa bóng mát. Hoa rụng nhiều khiến em phải quét sân thường xuyên. Sân trước nhà em luôn sạch vì đường cao, chẳng bù cho sân nhà tôi hay vương bẩn vì đường thấp. Chung lối nhưng chia cao thấp, thành ra con đường đáng ra rất rộng mà vẫn chia hai làn vì hai khu dân cư chưa thể thống nhất cùng xây. Nhà em cao tầng, ở khu trên đẹp hơn trong khi nhà tôi lụp xụp, ở khu dưới chưa sổ đỏ. Nhưng vì tôi làm công chức, em cứ đẩy tôi lên trong khi hai chị em đều khó khăn như nhau. Lúc em cho tôi rau ngót, rau lang, miếng bánh chưng. Khi tôi mang sang em củ măng rừng, phong bánh quy, miếng thịt quê được biếu…

Nhiều khi nhìn em thấy thương, vì em suốt ngày chúi đầu vào cái máy may kiếm từng đồng mà chồng thì chả mấy nhẹ nhàng hỏi han. Tôi hay sang mua cho em những đồ lặt vặt như bột canh, giấy ăn, xà phòng… cũng là cách động viên em thiết thực nhất. Em có trứng gà ta, tôi lấy. Em bán cả mật ong và bột sắn, tôi dùng. Em bày hoa ngày rằm và mùng một, tôi mua. Có cô hàng xóm thỉnh thoảng sang nói vui vui dăm câu ba điều, mua các thứ lặt vặt, xin củ hành quả chanh lúc lỡ chợ, thật thích!

Hôm nay sang chơi với em, mang tặng em cuốn sách để làm kỷ niệm thôi chứ biết em không bao giờ đọc sách. Nhưng em lại đòi mua sách cho bằng được “để chị đắt hàng”. Trong câu chuyện qua lại lúc đó, nghe em chia sẻ, tôi mới biết ngày xưa em không có điều kiện đi học nên cho tới giờ vẫn rất khó khăn trong việc đọc và viết. Em toàn phải nhờ con đọc hoặc viết giúp những nội dung dài. Nghe vậy tôi mới bảo: “Chị không lấy tiền sách của em đâu, ai lại bán sách cho người không đọc sách”. Em vội nói: “Ôi chị ơi, sách này sẽ giúp ích cho em trong việc học đánh vần hàng ngày đó nhé!”. Ừ vậy thì được, nghe cũng vui vui.

Nhân lúc vắng khách, em kéo tôi ngồi lại tranh thủ tâm sự. Em kể về cậu con trai bằng thứ giọng trầm lắng: Thằng bé từ nhỏ đã không chịu ăn thịt cá, chỉ ăn đồ thực vật, em ép mấy cũng không ăn. Khi nhìn thấy mọi người ăn thịt cá, nó kêu lên: “Đừng ăn nữa, tu đi!”.

Rồi thằng bé đòi đi chùa học hạ, chẳng như trẻ con nhà khác ham chơi, đằng này nó ham tụng kinh suốt ngày ấy. Nếu con em có căn tu thì em sẽ ủng hộ, có khi còn đỡ khổ hơn chị ạ! Tôi gật gù, ừ mình đang phải vật lộn đời cơm áo cũng đâu sung sướng gì. Nếu con muốn theo đường tu thì cứ thuận duyên, thuận tự nhiên. Con mà vui thì em cũng sẽ vui với lựa chọn đó.

Giữa buổi trưa tĩnh lặng, chúng tôi nói về cái chết, tang ma và việc xây mộ. Em bảo, sau khi chết đi thì cái thân xác còn ý nghĩa gì, nên em không cần quan tâm nó nữa, “em thích rắc tro vào cây ấy chị”. Thật trùng hợp vì chính tôi cũng đã nghĩ như vậy từ lâu. Tôi muốn tro cốt của tôi sẽ chôn vào gốc cây, để thân thể tôi được hòa trong đất, góp phần vun trồng cho một mầm xanh vươn cao.

Khi em nói chuyện gia đình em các anh chị đang lùng sục tìm đất xây mộ, tôi và em đều chung ý nghĩ “sống còn chưa lo được thì lo lúc chết nhà cao cửa rộng làm chi”. Có thể nhiều người không đồng tình, nhưng tôi thật sự nghĩ mình không cần gì sau khi chết. Người thân khi nhớ đến chỉ cần  trong tâm tưởng, một ngọn nến hay nhành hoa đã là đủ. Không cần mâm cao cỗ đầy cúng lễ, không cần xây mộ to đẹp. Chết rồi, linh hồn bay đi, thân xác tan rã, còn gì nữa đâu. Rồi sẽ sang kiếp khác (nếu có), và sẽ quên mình đã từng là ai (chắc uống canh Mạnh Bà thật nhỉ?). Nhớ nhung người đã khuất thì cứ nhớ, nhưng không nên quá quyến luyến níu kéo, để họ không vướng bận gì mà có thể thanh thản ra đi. Đó là một cách yêu thương đúng nghĩa!

Thường mỗi thứ Bảy, tôi hay dậy sớm đi chợ để tận hưởng không khí mát mẻ đầu ngày và mua được nhiều đồ quê tươi ngon giá rẻ. Những buổi chợ cuối tuần rất dân dã, thú vị bởi tôi đi chợ truyền thống. Chợ tôi hay đi là chợ Khương Đình cách nhà không xa. Người phố bán trong chợ cũng nhiều mà người quê lích kích rau cỏ cá tôm chào mời cũng lắm. Tôi thường tìm đến người quê mua, vì cảm giác hàng của họ thật hơn và dễ ngã giá hơn. Người quê thường trải bạt ra rồi bày đồ lên bán, hoặc sẽ có đôi quang gánh, những thúng mủng mẹt để đựng các thứ họ cần bán. Trong khi người phố hay bày hàng lên thùng xốp, và cơ bản nhìn thùng xốp tôi đã thấy không thích bằng thúng mẹt rồi.

Hôm nay tôi có việc khác nữa nên không thể đi bộ ra chợ như mọi bận mà phải chạy xe trên đường. Khi đi qua gần Ngã Tư Sở có cả loạt hàng tôm cá rau cỏ đang tụ tập, tôi dừng lại vì thấy một hàng có bày sọt cá chim đang quẫy. Tôi chọn một chú cá chim sáng hồng óng ánh vảy. Chị hàng cá cạo vảy nhanh thoăn thoắt. Nắng đầu đông le lói, gió dìu dịu thổi bên bờ sông Tô Lịch. Gần đó những hàng rau củ, những xe hoa màu sắc vui rộn đang xôn xao bán mua…

Sẽ chẳng có gì để kể nếu không có xe của đội trật tự công cộng đến. Xe đến là đúng thôi. Họp chợ ngoài đường, trên cầu, quá sai mà. Người mua như tôi cũng đâu có đúng. Đội dẹp chợ cóc không quát tháo, không xô đổ hay tịch thu hàng như tôi tưởng tượng. Song con cá chim của tôi cũng phải trải qua ba lần chạy loạn. Những người bán tôm cá có sáng tạo khá thú vị. Họ chế ra chiếc xe gỗ lưu động gồm một mảnh gỗ dưới gắn bốn bánh xe. Khi đội trật tự đến, họ kéo sợi dây thừng đi và bốn cái bánh xe chở bon bon chậu cá. Khi chạy theo chú cá của mình, tôi thấy một em cá trắm cong người bật ra khỏi chậu rơi xuống đất lấm lem. Tôi gọi với theo nhắc: “Cá rơi kìa chị ơi!”.

Lạ thay, tất cả một nhóm người nhốn nháo chạy, nhưng ai cũng toe toét cười. Họ cười kiểu xấu hổ nhẹ với khách và kiểu may quá không bị tóm hàng. Tôi cũng đến là buồn cười khi chứng kiến cảnh chạy loạn vui đáo để ấy. Và buổi chợ dài ra thêm một chút để tôi được thấy một không khí khác so với ngày thường đi siêu thị văn minh lịch sự yên tĩnh. Cảm nhận được nỗi chật vật của người buôn bán nhỏ không địa điểm bán hàng ổn định, dù thật ra họ có thể chọn cách vào chợ trả phí chỗ, không quá đắt đỏ đâu.

Chợ dù, giống xe khách dù, gây cản trở giao thông, cần dẹp bỏ. Tuy nhiên, có gì đó mâu thuẫn khi một ngày đi qua lối ấy đã thấy trống trơn bán mua. Gió vẫn thổi, nắng vẫn trong, chỉ có cá tôm vịt gà rau củ là im tiếng. Họ, những người bán rong đã dạt sang đường mới, vào chợ hay chuyển nghề khác khá hơn? Hàng rong gây phiền cho phố, nhưng khi vắng nó lại cảm thấy thiếu thốn, thật mâu thuẫn biết bao. Người bán hàng rong đâu muốn những cuộc rượt đuổi bi hài như thế. Tại họ muốn ngồi nhanh bán lẹ, tại  người như tôi cứ dừng lại để mua. Cũng tại cả đường đời mưu sinh lắm nỗi.