Winlinh

Khi đặt chân xuống mảnh đất quê, trong tôi trào dâng một niềm vui khó tả. Leo lên chiếc 82 đời cũ, chỉ mười phút thôi là tôi đã ở nhà bà ngoại. Vẫn lặng lẽ xưa cũ mùi đất nâu nện chặt, con ngõ nhỏ hân hoan đón tôi về cùng ấu thơ. Phố Phan Bội Châu, nơi có số nhà 40 ấy, đã gắn bó với tôi suốt tuổi thơ êm ả trong lành. Nhà ông bà có sân vườn rộng nên tôi được thoải mái chơi đùa chạy nhảy. Có cây trứng gà mỗi mùa mưa hoa rụng trắng sân, tôi hì hụi nhặt lên xâu thành vòng. Hai cây đinh lăng tốt um đứng gác hai bên cửa, tôi hay bẻ lá cho vào miệng nhấm nháp. Giàn thiên lý leo buông tuồng trên mái, ngọn xanh tơ, lá mượt mà quấn lấy tấm lưới sắt bà đan rất khéo.

Bên trái nhà, hoa sam Nhật cao bằng cây cải ngồng, có đủ màu rực rỡ, lá xanh thẫm, mịn màng và mũm mĩm. Mỗi chiều, sau khi ngủ no mắt, tôi lại ra sân hái hoa chơi trò bán hàng. Ông ngoại thì thong dong ngồi vẽ ngoài hiên, những giọt nắng lấp láy rọi vào từng bức tranh, trêu đùa từng đường cọ… Tôi vẫn nhớ sàn xi măng màu đen xám rất mát mà tôi hay nằm lăn kềnh ra ngủ. Nhớ dáng bà lau nhà, cúi rạp xuống, quỳ gối với mảnh khăn sạch sẽ thơm tho cho tôi có chỗ tha hồ lăn lộn. Gian ngoài, ông bày nhiều màu vẽ. Hồi đầu là vẽ kính, sau thì vẽ xốp. Bụi xốp bay trắng  phòng. Nước chè bám cặn trong cốc. Bà dọn liên miên, thỉnh thoảng ca thán vài câu. Giờ tôi hay vẽ mấy hình hoa lá cỏ cây… là do ảnh hưởng từ ông ngày ấy, khi tôi nhìn thấy ông vẽ mực tàu lên kính vô cùng điệu nghệ.

Cái giường của bà cũng đã cùng tôi đi qua nhiều kỷ niệm. Trên đầu giường là cái đài bà dùng để nghe băng cassette, trong đó có một số đoạn ghi âm lời hát của bà, của tôi và nhiều người trong nhà. Bà giữ gìn rất cẩn thận, thi thoảng mở lại cho con cháu nghe mà ôn kỷ niệm xưa.

Nhà bà còn có một căn gác xép gỗ. Sách của bà xếp đều đặn trên đó. Vì có quá nhiều sách nên bà phải lọc bớt kẻo gác xép chẳng tải nổi. Bà đành tiếc nuối cho đi những cuốn tiểu thuyết Sài Gòn, Đồng Nai. Số còn lại bà bọc bìa mới cho từng cuốn, ghi danh sách cẩn thận. Sau này chuyển nhà đi xa, bà chỉ mang theo được gần một trăm cuốn. Sách rơi rụng theo thời gian, không tài nào giữ được.

Tôi cũng hay lục lọi cái rương đặt phía đuôi giường bà, là rương gỗ chứa cả thế giới kỷ niệm của gia đình mà bà  nâng niu gom nhặt. Bà quý cái rương lắm, thi thoảng lại đem các kỷ vật trong đó ra sắp xếp lại cho ngay ngắn. Rương ban đầu có khóa nên nó từng là cả một thế giới riêng bí mật của bà. Có một lần lơ đãng bà làm mất chìa nên phải bảo cậu Tùng phá khóa. Kể từ đó chiếc rương để ngỏ nên tôi mới có dịp khám phá nó. Mà tôi thường tranh thủ những lúc bà đi chợ hay đi đâu đó mới dám mở ra. Tôi thấy trong đó các cuốn album ảnh, thư của ông bà viết cho nhau và nhiều giấy tờ quan trọng khác. Tôi nhớ nhất là cuốn sổ chép thơ của cậu Lâm Thanh viết nhiều câu thơ tình mà hồi đó tôi còn nhỏ quá đọc chẳng hiểu gì.

Nhà bà có một ô cửa sổ con con có song gỗ nâu tròn nhìn ra máy nước, nơi rửa bát và giặt giũ nhà ông Di. Còn một cửa sổ nhỏ gần bếp nữa, là nơi tôi thích nhất. Tôi thường đứng bám vào cửa sổ xem nắng rọi ngoài sân và ngắm tranh ông phơi dưới gió. Còn một cái cửa bé tí trong phòng tắm nhìn ra khu vườn nữa, nơi tôi vừa tắm vừa nhìn cỏ cây xanh tốt mỗi buổi chiều.

Cái sân hồi chưa bán nhà cho bác Hoàn chứa cả thế giới tuổi thơ của tôi. Nơi tôi chơi lò cò mỏi rã cả chân, nơi tôi cố nhảy lên rút những chiếc áo cái quần phơi cao quá đầu mình. Sân gạch bát luôn được bà quét sạch mỗi sáng, tôi cứ để chân không mà chơi tha hồ. Rất ít tiếng động có thể lọt vào trong con ngõ nhỏ này, thời gian cứ bình yên trôi đi.

Quanh con ngõ nhà bà còn có hàng bún chả, bánh cuốn, bánh mì và nhà bà Thích làm bánh nướng ngon nổi tiếng… Đó là những hình ảnh mà mỗi lần về quê đi trên đường tôi hay nhớ lại. Thế nên khi bà bán một nửa mảnh đất đi, tôi thấy như tuổi thơ của mình cũng bị mất đi một nửa.

Còn nhớ, khi tôi lên bảy tuổi, tôi mới biết đến sự có mặt của cây me già nơi góc vườn. Tôi hay ra ngồi hóng gió dưới gốc me. Cây me có thân xù xì trông như một bác thợ giày đã ngồi đó khâu giày cho nhân gian từ nghìn năm trước. Ánh nắng sớm chiếu qua những tán lá me đổ lốm đốm nắng vàng lên chân tôi. Gió hiu hiu thổi khiến tôi khoan khoái chìm giữa mùi hương quen thuộc đang tỏa đầy trong không gian. Đó là mùi của cây hoa mộc đứng gần cây me, thứ mùi mà tôi thấy thơm nhất trần đời, như tóc bà lúc vừa gội xong ngồi hong khô ngoài sân nắng.

Một lần, tôi chợt thấy trong vườn mọc lên cây gì cao thế. Thân nó như thân cây mía còi, xung quanh thân là những chiếc lá đâm ra, lá răng cưa, giống lá mùi tàu nhưng to hơn nhiều. Tôi đoán già đoán non là cây mùi tàu đột biến rồi chạy đi hỏi bà. Bà bảo đó là cây xương sông và hứa đợi cây lớn thêm sẽ hái để cuốn thịt rán lên cho tôi ăn thử.  Ai dè tôi ăn xong nghiện luôn, nên bà phải nhân cây ra thành cả khóm lớn. Thi thoảng tôi thấy ông ăn lá sống để chữa đau lưng. Tôi thấy ngon nhức mũi mà cậu tôi lâu lâu ở xa về ăn lại bảo nó như mùi dầu hỏa.

Vườn bà còn có hai cây bưởi rất sai quả. Từ nhỏ tôi đã thích ăn bưởi, những tép bưởi mọng căng tràn sức sống. Da bưởi xanh điểm mấy nốt nhỏ li ti như làn da con gái dậy thì. Bưởi mới hái bà thường để ít ngày mới ăn cho nó xuống nước ngọt đậm. Vỏ bưởi bà gọt khéo dài như lọn tóc cuốn lô, bà đem phơi lên nấu nước cho tôi tắm. Bà còn đem hạt bưởi hong khô đốt đèn và ngâm lấy chất nhớt uống. Cùi bưởi trắng xốp thơm tho thi thoảng bà đem đi nấu chè.

Lớn lên đi học xa nhà, lâu lâu tôi mới được về thăm vườn cây của bà. Nhiều cây trong vườn đã lụi già đi theo năm tháng và cũng nhiều cây mới đã mọc lên. Cây dừa trên mảnh đất bà bán cho bác Hoàn đã bị bác chặt đi để nới rộng căn bếp khiến tôi cứ tiếc ngẩn ngơ.

Giờ ngồi trong khu vườn sống lại cùng bao kỷ niệm, tôi biết ơn quãng thời gian dịu dàng đó đã nuôi dưỡng tâm hồn tôi. Thời gian như ngưng đọng, khe khẽ tiếng gió sạt qua lá ổi làm tôi nhớ tới những quả ổi đào, ổi mỡ ngày xưa bà hái cho ăn. Sau bao bận rộn ồn ào nơi phố thị, tôi lại trở về vườn của bà để được đắm mình trong thơ ấu bình yên.

Chiều nay phố vẫn đông như mọi chiều. Con đường về bụi mù. Xe ủi, tàu lửa, xe máy và ô tô náo loạn. Lắp tai nghe vào và bật mấy bài ca quen, vẫn thấy chúng hay như ngày đầu. Tôi bắt đầu đi qua những thử thách lớn lao khi bước vào đời sống của một người trưởng thành. Cuộc sống tôi được ví như một bức tranh ghép hình mà mỗi mảnh ghép là một sự kiện đã và đang diễn ra. Có những lúc sai lầm và vấp ngã, tôi muốn vứt mảnh ghép ấy đi để bức tranh không có điểm lỗi. Song không thể, mất đi bất cứ một mảnh ghép nào, tôi sẽ chẳng thể ra được một bức tranh.

Những khe hở như lời nhắc nhở về sự không tròn đầy của tất cả mọi điều trong cuộc đời này. Như kỷ niệm có được khơi lại trong trí nhớ rõ nét đến đâu cũng không thể chính xác từng chi tiết. Như một mối quan hệ có khăng khít thế nào vẫn có những lúc lạc vào một vài khác biệt. Chỉ có cảm giác là ở lại, thành thật và chân thành. Tuổi trẻ dại khờ khiến bức tranh đời tôi bị lạc vào đôi ba mảnh màu u tối. Tôi nỗ lực trốn chạy và lãng quên, nỗ lực chối bỏ và tẩy xóa những quãng thời gian mà tôi không muốn nó tồn tại. Tôi muốn vứt mảnh ghép lỗi ra khỏi bức tranh vốn đang hoàn hảo. Nhưng bức tranh làm sao có thể thiếu một mảnh ghép nào. Tôi kiệt sức trong nỗ lực cố chấp ấy, mà không biết rằng đáng ra mình phải học cách đối diện và sửa chữa thay vì nhất quyết vứt bỏ nó đi.

Những mảnh ghép thời gian đã được lắp đầy khung, lỗ chỗ những vệt màu lạc điệu, bức tranh không hoàn hảo nhưng đã đủ đầy mảnh ghép. Đó là một bức tranh chân thực về đời tôi với những mảng sáng tối xen kẽ. Tôi hiểu, nếu không chịu chấp nhận những mảnh ghép lỗi, tôi sẽ chẳng bao giờ có được bức tranh đầy đủ trọn vẹn của riêng mình.

Phía phố Nhà Chung, gần nơi tôi làm việc có cửa hàng mang tên “Sống”. Một cái tên thật hàm súc và chứa đựng tất cả mọi ý nghĩa về sự sống. Tôi yêu cuộc sống này biết bao! Tình yêu ấy khi tôi thốt lên đã mang lòng biết ơn và cả sự trân trọng hình hài mình đang có. Thời gian này tôi nghĩ nhiều hơn về sự sống…

Tối thứ Bảy vừa rồi, tôi có vào thắp hương cho một người đàn ông mà mới chỉ từng chào một lần trong đời. Đó là con trai của bà Hương nhà hàng xóm. Anh là bộ đội đóng quân xa nhà. Kể từ khi tôi chuyển về khu này sống đến nay đã ba năm và tôi chỉ gặp anh đúng một lần vào Tết năm ngoái. Anh có dáng người cao gầy và nụ cười rất hiền lành. Còn ít ngày nữa thôi anh sẽ lấy vợ.

Nhà đang cơi nới thêm một căn phòng nhỏ để hai vợ chồng có chỗ ở riêng tư. Gạch cát còn vương đầy sân. Ảnh cưới đã chụp, treo đối diện bàn thờ. Quyển album dày dặn với nụ cười rạng ngời hạnh phúc của đôi vợ chồng tương lai làm ai đến thắp hương cũng phải nhói lòng. Anh bị sốt xuất huyết trên đường đi công tác và chảy máu trong trên đường chuyển từ Thanh Hóa ra Hà Nội nên đã không qua khỏi. Để lại một nửa yêu thương của đời anh trong cơn đau buồn hoảng loạn mất phương hướng… Sau khi viếng anh, tôi vào chùa thắp hương ngày lễ. Chùa đông quá! Không biết người đi chùa đang nghĩ gì, họ cầu những gì cho mình và gia đình? Còn tôi, đứng chắp tay mà chỉ mông lung nghĩ về sự mong manh của kiếp sống.

Rồi hiểu rằng những gì mình đang có thật sự quý giá, đáng được trân trọng và nâng niu. Dẫu ai rồi cũng phải tới ngày chia xa, nhưng những gì đã có, đã vun đắp sẽ chẳng hề vô nghĩa, vì nó sẽ là kỷ niệm đẹp dành cho người ở lại. Vậy nên cứ sống với thực thà vui sống. Cứ yêu đời bằng tất cả tin yêu. Như nhành hoa dại, trong bao la gió bụi và khuất lấp, vẫn sống một cuộc đời nhiệt thành, thiết tha.

Bước nhè nhẹ qua những nắp cống lặng im, muốn nghĩ thêm về thành phố này và viết một chút gì đó về Hà Nội, để đáp đền cho những điều mình nhận được, dẫu cảm xúc này thật khó diễn tả bằng lời… Ngày ấy, chỉ với một chiếc xe đạp nhỏ, tôi đã đi khắp phố phường để được nhìn ngắm thỏa thuê vạn vật, thu vào tầm mắt và trí nhớ những gì tôi thấy. Từ Mai Dịch sang cầu Thăng Long, từ Cầu Giấy rẽ lại Thụy Khuê, đi mãi qua từng con phố cổ, Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Lược, Chả Cá… rồi Hàng Mành, Hàng Bún, Hàng Gà… Phố xôn xao cười nói, tấp nập bán mua. Dưới tán cây thưa, tòa nhà bưu điện đứng trang nghiêm nhìn sang mặt hồ nước xanh lặng sóng.

Tôi đã gắn bó với Hà Nội mỗi đêm thâu êm đềm, mỗi sớm sương mai náo nức, ngày ngày đi đi về về trên từng con đường thân thuộc. Tôi hay cùng bè bạn lang thang phố. Chân đã quen từng nếp gạch đường, từng gốc cây già, từng mái nhà lô xô cũ. Bước vào phố, tưởng như bước vào một cái làng nhỏ, trong đó chất chứa bao câu chuyện buồn vui và những giấc mơ dài.

Phố nhỏ đến mức tưởng như với tay nhẹ là đã chạm đến những mảnh tường rêu, ô cửa khép hờ, chùm hoa leo buông tuồng trên mái cổ… Phố gần nhau đến mức chỉ vài bước chân sải qua con đường nhỏ là đã sang đến vỉa hè bên kia. Hai nhà bên hai phố nhìn sang nhau thật gần, chỉ ới nhẹ một câu đã nghe thấy tiếng.

Hà Nội tháng Sáu rực rỡ bằng lăng và phượng vĩ. Hồ Gươm tràn ngập sắc màu tím đỏ, là tâm điểm cho biết bao ống kính máy ảnh khát khao chinh phục vẻ đẹp thơ mộng. Mùa này, ngọc lan cũng đã nở. Trên con đường tình nhân nằm yên bình bên Hồ Tây và hồ Trúc Bạch, hương ngọc lan thơm vấn vít những con tim trẻ đang độ yêu đương.

Phố nay vẫn còn dáng dấp của thủ đô cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 với Hà Nội ba mươi sáu phố phường. Dẫu giờ chẳng còn xe bò bánh gỗ, đòn võng cáng, xe tay kéo, ô đen, áo chùng dài cùng giày Gia Ðịnh. Những ngày canh tân đã vào quá vãng, nhưng đâu đó trên phố phường hôm nay, vẫn thấy những nếp xưa còn sót lại. Ấy là những ngôi biệt thự cổ từ thời Pháp thuộc với nước sơn vàng ấm và ô cửa sổ sơn xanh đặc trưng. Đi qua mấy con phố có nhà biệt thự cổ, ta thấy lại một Hà Nội ngày còn thưa vắng với những căn biệt thự mang dáng vẻ sang trọng, cốt cách thanh tao.

Nay thì những ngôi biệt thự như Anh Hoa ở số 85 Hàng Chiếu, hay biệt thự ở số 14 Ngõ Gạch và số 46 Hàng Bài,… đã biến đổi rất nhiều. Biệt thự đã thành chung cư cũ kĩ và chật chội với nhiều căn phòng nhỏ chen chúc trong đó bao mái đầu. Nước non thì thiếu thốn, ánh sáng là thứ hào phóng nhất cũng trở thành xa xỉ. Nhiều biệt thự bị cơi nới, tận dụng mọi khoảng không gian để thở, chúng thành một người ăn mặc thiếu thẩm mỹ, đông cũng như hè, khoác lên mình hàng tỉ thứ lỉnh kỉnh, hỗn tạp và nhộn nhạo.

Kiến trúc sư Hoàng Đạo Kính bận lòng: “Sự cơi nới về các phía khác nhau đã biến kiến trúc biệt thự trở thành những công trình có nét kiến trúc hèn mọn, ti tiện và nhếch nhác… Cần phải coi biệt thự Pháp những công trình kiến trúc thời thuộc Pháp nổi trội, là những di sản đô thị và phải có những chính sách, quy chế tương ứng để duy trì, bảo tồn và giữ gìn nó. Bởi vì, nếu để mất đi những công trình đó, thì Hà Nội mất đi một nửa. Không những mất đi một khối lượng về vật chất, kỹ thuật, mà đây còn là những yếu tố tạo ra phần mặt và phần hồn của Hà Nội”…

Hà Nội là thành phố mà các cuốn sách hướng dẫn du lịch nước ngoài đánh giá là không thể bỏ qua. Khách du lịch thấy yên tâm, thoải mái khi ngồi trên xích lô chầm chậm lăn qua từng con phố và ngắm nhìn những ô cửa sổ cũ, những mái ngói rêu phong. Giờ hàng quán mọc nhiều, nhà cũng biến dạng theo nhiều hình hài. Tầng trên vẫn cửa sổ cũ nóc nhà xưa, nhưng phía dưới biển hiệu sáng choang, kính đèn hiện đại. Giờ tan tầm còi xe inh ỏi, những thân người thi nhau lách mình thật nhanh qua hết đám đông này đến đám đông khác, khói tung mịt mờ.

Một nhà thơ Úc tả về Hà Nội rất thú vị: “Những dòng xe cộ chảy quanh co. Xe cộ trôi như những đợt sóng trên một mặt hồ lặng lẽ. Có thể có niềm vui nào lớn hơn là được thấy các thiếu nữ Hà Nội cưỡi xe gắn máy, các chị em ở phía sau ngồi vắt chân qua một bên. Và bằng phép mầu, xe gắn máy và váy ngắn, họ đã khiến thành phố trở nên thực sự mạnh mẽ”.

Còn nhà văn Thạch Lam thì ngẩn ngơ tiếc nuối: “Hà Nội đã thay đổi nhiều lắm! Những phố cũ, hẹp và khuất khúc, với những nhà thò ra thụt vào, những mái tường đi xuống từng bậc như cầu thang, những cửa sổ gác nhỏ bé và kín đáo, đã nhường chỗ cho những phố gạch thẳng và rộng rãi, với từng dãy nhà giống nhau đứng xếp hàng. Thẳng và đứng hàng, đó là biểu hiện của văn minh. Khi ông cầm lái chiếc ô tô thì ông lấy làm dễ chịu vì đường rộng, vì phố thẳng lắm. Nhưng đối với người tản bộ đi chơi, lòng thư thả và mải tìm sự đẹp, thì phố xá mới không có thú vị gì. Không có những cái khuất khúc dành cho ta nhiều cái bất ngờ, không có một ngọn cây hoa nhô sau bức tường thấp, khiến chúng ta đoán được cả một thửa vườn nhỏ bên trong, ở đấy biết đâu lại không thướt tha một vài thiếu nữ khuê các như xưa”.

Nếu ai đến Hà Nội với kỳ vọng sẽ được ngắm nhìn một thành phố hiện đại, hoành tráng, xa hoa… thì sẽ phần nào hụt hẫng. Bởi Hà Nội đẹp ở những điều rất nhỏ thôi. Là mái ngói cổ rêu phong với nhà ống nhỏ hẹp sâu hun hút. Là trà đá vỉa hè, cà phê góc phố. Là hương hoa thì thầm lan tỏa trong đêm. Là mùa thu lành lạnh heo may, mùa đông hiu hiu gió rét… Từng chút nho nhỏ len lỏi nơi mảnh đất này, làm nên một Hà Nội rất riêng.

Đi tìm vẻ đẹp của Hà Nội không phải là tìm kiếm những gì xa xôi, cao sang mà là trong từng chi tiết nhỏ, để thấm cái chất, cái hồn của phố rất riêng tư. Hà Nội là nơi càng ở lâu người ta càng yêu, càng gắn bó. Tôi vẫn ở đây, trong lòng thành phố này, mà đôi khi nhớ nhung nó kỳ lạ. Thử xa Hà Nội một lần, bạn sẽ thấm thía nỗi nhớ ấy!

Một người bạn cấp hai của mình, Đỗ Hà, vừa mất. Mình nghe tin vào tối qua, khi Trường từ Sài Gòn báo qua zalo và mình ngay lập tức điện thoại lại cho Trường hỏi han tình hình. Hà bị thận đã khá lâu rồi mà mình không hay biết gì dù chúng mình có số điện thoại của nhau. Nghe Trường kể cách đây mấy hôm Hà vào bệnh viện Bạch Mai chạy thận và sau đó về nhà bị bục ven, nhưng Hà chủ quan không đi khám. Đến ngày thứ ba thì khó thở và rồi không qua khỏi. Vậy là sau Hoàng, Hà là người bạn cấp hai tiếp theo của mình rời bỏ cuộc sống này.

Còn nhớ ngày xưa mình cùng Tuyến và Ái hay qua nhà Hà ở gần chợ Tây Sơn chơi. Mình nhớ nhà cô Oanh, cô giáo chủ nhiệm lớp Chín của tụi mình, cũng ở khu đó. Lúc này trong đầu mình chợt hiện về hình ảnh lớp dạy thêm của cô và bọn mình đang ngồi trong đó lơ đãng học.

Hà có răng khểnh duyên duyên, hay cười. Tuổi thơ của Hà không bình yên vì bố mẹ mỗi người một hướng. Sau này có gia đình riêng, vợ chồng Hà cũng lục đục rồi ly hôn. Giờ Hà ra đi để lại cậu con trai đang độ tuổi thiếu niên, rất cần mẹ. Ừ thì một sự ra đi chỉ là đi trước, ai rồi cũng sẽ như thế. Nhưng bạn ra đi sớm thế thì sao tránh khỏi ngậm ngùi. Tối mình nhắn tin cho Hoạt, hai chị em cùng soạn dòng tin trùng hợp lạ lùng. Em thì nhắn mẹ chồng của chị gái vừa mất. Mình thì nhắn bạn cấp hai của chị vừa mất. Rồi mình kể em nghe vừa đọc được cái tin trên báo viết về một người phụ nữ bị ngưng thở, bác sĩ kết luận đã chết. Gia đình đã an táng xong xuôi. Nào hay cô ấy đã tỉnh dậy trong ngôi mộ của mình, vùng vẫy la hét đến tuyệt vọng. Khi mọi người phát hiện ra thì cô đã thực sự tắt thở (người còn ấm) sau mười một ngày vật vã dưới mộ.

Mình hiếm đọc mấy tin kiểu đó trên mạng vì hay bị ám ảnh, nhưng bài này cũng cho mình nhiều ngẫm suy. Nghĩ đến cảnh cô gái tỉnh dậy trong ngôi mộ của mình mới đáng sợ làm sao. Ở trong phòng kín tí thôi đã ngột ngạt rồi mà nằm dưới mặt đất suốt mười một ngày thì đúng là sống cũng không bằng chết.

Mình kể cho Hoạt nghe cách đây vài tháng tự dưng mình tưởng tượng ra khung cảnh mình được đưa vào lò hỏa thiêu trong khi người thân đứng bên ngoài đưa tiễn. Vậy là mình òa khóc như mưa, mãi không nín được. Nên hôm nay mình hát Rơi lệ ru người trong cảm giác tận cùng thấm thía, cõi vô thường sống thế nào cho trọn vẹn đây?

Một buổi chiều đầu hè trời trong gió mát. Như thường lệ, tôi vùng dậy sau giấc ngủ trưa còn thòm thèm và lao ngay xuống cầu thang định dắt xe đi làm. Nhưng mở cửa ra đã thấy ngay một con xe ô tô nhũ bạc chắn lù lù trước mặt khiến tôi không thể cho xe máy ra ngoài được. Tôi lẩm bẩm: “Ô tô của ai thế nhỉ? Bực mình quá đi mất. Muộn giờ làm của người ta mất rồi”. Tôi mắt nhắm mắt mở xông ra cửa hét to đủ để cả cái ngõ nhỏ bên cạnh nghe thấy: “Ai mà để xe ô tô ngoài này thế ạ?”. Mấy cô dì chú bác đứng gần đó đều cười cười lắc đầu tỏ vẻ chẳng liên quan. Tôi càng bực mình thêm và rủa lão nào dám đậu xe ngang nhiên trước cửa nhà mình mà không hỏi ý kiến.

Đành qua đường cầu cạnh ông sửa xe đạp sang lôi hộ con Nouvo đau khổ ra ngoài mặc cho ánh mắt lười biếng của ông đang xói vào tôi. Tôi thầm nghĩ: “Hic, cháu nhờ có một tí thôi. Ông có nhớ cái tủ hôm rồi cháu biếu ông không nhỉ? Chả lẽ lại nhắc cho ông nhớ”. A ha, mình có vẻ đanh đá gớm. Không thể từ chối câu nhờ vả dẻo quẹo của tôi, ông đành lê chân chậm chạp sang nhà để cùng tôi chiến đấu với con ô tô to xác đang nằm chắn ngang cửa trêu ngươi.

Ông bảo: “Lôi xe ra thì xước sơn xe, người ta chửi cho đấy!”. Tôi hừm hừm và cố nói rõ to: “Kệ bác ạ, xước cho chừa, ai bảo để xe ở đây”. Vậy là hai bác cháu loay hoay lôi cái xe máy ra, không tránh khỏi đụng ken két vào đuôi ô tô kéo theo mấy mảng sơn nho nhỏ. Thực tình tôi cũng không đến nỗi ác độc muốn xước sơn xe của thiên hạ, nhưng không còn cách nào khác. Chả lẽ bắt xe ôm đi làm…

Cho xe ra được rồi tôi thở phào sung sướng định leo lên phóng tít. Nhưng ơ kìa, đuôi xe có chữ Lacetti… Tôi hơi nghi ngờ ngó tiếp vào tấm kính bên trong thấy có hộp giấy ăn hiệu “Hàng không Việt Nam”. Thôi chết, tôi ngờ ngợ…

Bỗng từ trên tầng bốn một cái đầu ló ra. Ơ, bố! Bố với xuống hỏi: “Cái gì thế Dung?”. Tôi ú ớ chưa kịp bảo gì thì ông sửa xe được thể mách: “Nó làm xước hết sơn xe rồi”. Bố tôi lao xuống cầu thang với tốc độ tên lửa mặc cho môi còn bóng mỡ và thơm mùi hành phi (vì đang ăn cơm rang, tối hôm đó về nhà chịu trận tôi mới biết). Tôi tính chuồn vội nhưng không kịp rồi. Bố tôi mở cửa, ngó vào đuôi xe và ối lên một tiếng. Tôi gãi gãi đầu: “Bố về lúc nào thế, con tưởng chiều bố mới về cơ mà?”. Tôi tiếp tục lôi cái giọng oanh vàng sở trường ra cứu vớt: “Tút lại một tí là ngon thôi bố ạ!”. Bố gầm gừ: “Tút gì mà tút”…

Tôi cười cầu hòa, chào bố rồi phóng đi luôn, không quên câu nịnh khéo: “Hi hi, tối con đền bố mấy chai Heniken nhé!”. Bố nói với theo, âm thanh tan trong tiếng gió: “Không, mua Bia Hà Nội thôi, để tiền mang xe đi tút lại sơn cho tôi”… Năm phút ngã cây đã qua. Tôi vừa đi vừa cười đau khổ. Xe nhà còn không nhận ra. Liệu có khi nào nhìn mình trong gương tôi lại hỏi: “Quái, đứa nào mà như dở thế nhỉ?”. Có thể lắm chứ! Nickname của tôi là Bờm mà.

Tôi là người rất yêu gỗ. Yêu gỗ trước hết vì chất liệu của gỗ luôn gợi lên sự chắc chắn, vững vàng. Sự tĩnh tại và thâm trầm của gỗ nhắc tôi sống sao cho điềm đạm. Gỗ càng già càng lên nước bóng, mịn và mềm. Cái mềm mại không ủy mị mà kiên định, dẻo dai. Gỗ không bao giờ bị lỗi mốt cũng chẳng khi nào hào nhoáng vô duyên. Cứ lặng lẽ chiếm một vị trí riêng có trong lòng người, trong lòng cuộc đời. Rồi nó nằm đó bình yên ngắm những bước chân thời gian đi qua mà tâm trí chẳng suy suyển gì.

Gỗ làm bàn ghế, tủ, giá sách… nói chung là làm ra đủ mọi thứ phục vụ cho đời sống qua sự sáng tạo của con người. Nhưng dù ở hình hài nào, cái chất của gỗ vẫn thế, ấm áp, cổ xưa, nguyên sơ. Như trong lòng nó đang hiển hiện cả rừng cây ào lá, cả ban mai ngập nắng về, cả những loài chim hò hẹn trên mỗi cành xanh vào sớm thu chớm hé.

Gỗ cũng có mùi hương. Hương của gỗ ẩn sâu, len nhẹ trong từng thớ thịt, lẩn khuất trong từng vòng tròn qua bao trải nghiệm năm tháng. Hương gỗ lẩn khuất, thì thầm mà lan xa. Gỗ càng lâu năm càng tỏa ra mùi hương đặc biệt. Bởi nó chứa hàng ngàn bí mật của những câu chuyện mà nó đã chứng kiến theo thời gian. Vì “hữu xạ tự nhiên hương” nên gỗ không cần cố đắp điếm thêm chút gì vẫn được người đời ngưỡng mộ. Gỗ trong nắng thì vàng óng một sức sống tươi mới. Gỗ với đêm thì lặng lẽ ướp không gian bằng hoài niệm. Gỗ ngày hè thì mát rượi cho thân người ngơi nghỉ. Gỗ chiều đông lại sưởi ấm cho một đôi tay đang thèm được nắm chặt. Ngồi trên gỗ, thấy như có sự chở che rộng lượng. Cảm nhận được rằng gỗ có linh hồn, có đấy những sẻ chia, có thực sự những đồng điệu sâu lắng.

Vậy thì cứ sống giản dị, đơn thuần mà ý nghĩa như gỗ, đem cho đời sự dâng hiến tận tụy, không kể lể thở than, không màu mè hào nhoáng, không đòi hỏi và mong cầu. Vì vậy cứ yêu gỗ như ngàn đời yêu rừng cây gió ngát, yêu cái u tịch ngàn năm trong từng vòng tròn kết nối không ngừng nghỉ của bền bỉ và kiên định. Yêu những trang giấy trắng từ gỗ sinh ra thì viết lên đó những điều ý nghĩa. Yêu những vật dụng từ gỗ tạo ra thì sử dụng nó thiết thực giữ gìn.

Bên gỗ, chăm chút và nâng niu mỗi ngày để ta có thể tựa vào đó thư thái, yên ả. Thì như thế, ta cũng sẽ được thấm chút gì cái cốt cách an hòa của gỗ đấy thôi.

Còn nhớ, những năm trước, cứ đến giữa thu mẹ tôi lại mang chăn bông ra giặt. Có lẽ bởi trong lòng mẹ, thu luôn ngắn ngủi khó nắm bắt. Cái quãng thời gian thu đến ở và đậu lại mỏng manh nhẹ bỗng, khiến người yêu thu không khỏi nôn nao buồn tiếc khi nó nhanh chóng mất dấu sau cơn gió đông mạnh mẽ mới tìm về. Nên trong cái nắng thu hanh hao dịu nhẹ, người ta cứ muốn làm những điều quen thuộc, để được đà đận nghĩ suy về cuộc sống, mơ mộng về sự êm đềm của thời gian, nhớ nhung những ngày đã qua và thắp lên cho mình dự định trong chặng đường sắp tới…

Năm nay cũng thế, mẹ đã để nắng thu kịp làm thơm những chiếc chăn bông mềm, gió thu kịp lưu lại hơi hướng trong lòng chăn. Để có thể nhắc nhớ thân người lúc cuộn mình trong chăn tránh rét nhớ chút dư vị thu ngọt lành ngấn lại. Chiều, ghé đền Ứng Thiên trong không gian mờ sương khói của một ngày sắp tàn. Một cơn gió lan nhẹ, dấu vết thu in lên tay, biết rằng thu đã chín. Tháng Chín có lẽ là tháng đậm đà nhất của thu. Thu không còn quá bẽn lẽn ngại ngùng mỗi khi thả gió mà đã đậm đà hôi hổi, như người thiếu nữ đang độ yêu đương.

Thu chín sậm trên những nhành hoa cúc. Thu se sẽ trên những lá bàng khô. Thu vàng ươm trên những trái thị thơm. Thu thoảng xanh trên từng hạt cốm. Thu rôn rốt trên những trái sấu giòn. Thu ngòn ngọt trên những trái hồng ngâm. Thu đu đưa trên tán cây trứng cá. Thu nô đùa rèm lộc vừng thả tóc mặt hồ. Thu thì thầm với từng nụ sen hồng, sen trắng. Sen mùa này vẫn còn vương trên đôi ba con đầm nhỏ, nhắc nhớ về một mùa hạ rực rỡ vừa qua. Sen lúc gần tàn trông vẫn đẹp, cái đẹp buồn man mác khi sen trong thu là sen của ký ức, hoài niệm.

Ngày mùa thu, trời cao xanh, mây trắng xốp. Tưởng như ai đó đã xúc từng thìa kem bông mát lạnh tung lên cao. Sớm ra, đi trên con đường vắng, thấy mình được tắm trong không gian tinh khôi, thanh sạch. Thu hiền dịu, điềm đạm nhưng cũng có khi đỏng đảnh. Một ngày của thu trôi qua với đủ những tâm trạng khác nhau. Đang trải vàng nắng trên những tàng cơm nguội, bỗng gánh nước mắt của trời đổ trên những mái ngói rêu phong. Đang mềm dịu với những ngày gió hiu hiu, bỗng ngúng nguẩy nắng nung bỏng rát. Có lúc thu lại sầm sì mang bộ mặt ẩm ướt, kéo lê những cơn giông còn rớt lại của mùa hạ về phố, khiến cho cánh áo mỏng của các bà các cô tự nhiên cứ trong veo.

Thu tháng Chín là thu mênh mang, tràn trề sức sống. Chỉ ít ngày nữa thôi, khi tháng Mười về thì thu đã chớm một nỗi buồn xam xám. Gió lúc này đã pha lạnh, pha cái hơi thở run rẩy đầu đông. Ranh giới giữa thu và đông lúc này thật khó phân biệt. Cuối thu, những đêm lạnh nhiều dần. Không bật quạt thì hơi nóng, mà bật quạt thì đêm phải kéo chăn lên tận cằm tránh cái lạnh lan nhẹ vào thân.

Bưởi đang rộ lên trong nắng hanh. Người đi xa nhớ gió và nắng thu, nhớ luôn cả cái vị chua chua thanh thanh của những tép bưởi mọng căng màu lòng tôm tan mềm trong miệng. Gió thu miên man thổi qua những căn nhà hẹp trong phố phường tấp nập. Bước chân trong phố, lơ đãng đi qua cả nơi mình muốn đến, bởi mải ngắm những mái ngói nâu phủ màu mưa nắng, bước chân lích chích của mấy chú chim non trên hàng dây điện mắc ngang trời… Chẳng mấy nữa đâu thu sẽ lại tan biến mất, gió heo may lại nhường chỗ cho gió mùa đông bắc thổi rét buốt hằng đêm. Đang sống trong những ngày thu, hãy tận hưởng hết những gì ngọt ngào nhất thu ban tặng. Nhiều lần muốn sống với thu dài lâu hơn, nhưng tự nhủ nếu thu dài quá thì có khi thu sẽ không là thu nữa.

Thôi thà thu cứ thế, cứ ngắn ngủi, cứ đến và đi vội vã, cứ non tươi e ấp dịu dàng, cứ mơ hồ mong manh… để ta vẫn thấy tiếc nuối mỗi khi thu giã biệt. Để ta mải miết đi trên hành trình bốn mùa trong tâm thế muốn được gặp lại thu một ngày sau tươi mới. Còn giờ đây, vẫn muốn giữ mãi cái khoảnh khắc này, níu lại gió thu.

Ta ngụp lặn trong nỗi khổ đau do chính ta tự đào bới. Ta học mãi những bài học cuộc đời mà không thuộc nổi. Ta sai lầm vì bao thứ không đâu. Ta đôi khi như con dơi bay chập choạng trong đêm tối. Nhiều lúc tưởng đã ổn nhưng không, từ trong sâu thẳm những vết thương chưa thể lành. Những tổn thương vô hình và hữu hình đôi khi lại nhói lên và khuấy động làm ta trở nên khó kiểm soát. Có lúc ta tội nghiệp chính mình rồi ta lại cười cợt chính ta sau những cơn kinh động của cảm xúc…

Lâu lâu ta nghĩ về Nguyễn Bính. Ngày xưa đọc thơ ông chỉ thấy thích vì nó mộc mạc, bình yên. Rồi sau khi đọc Cát bụi chân ai của Tô Hoài, ta hiểu hình như sự bình yên trong thơ ông chỉ là mơ ước của riêng ông hoặc thoảng qua phút chốc trong đời ông. Phải chăng ông đã mong mỏi có được cái bình yên ấy khi muốn lãng quên thực tại đôi khi bẽ bàng. Nhưng cuối cùng nhìn lại, chẳng phải ai ngoài chính mình tạo nên thực tại của mình. Mượn rượu để quên nỗi sầu, thay cuộc tình này bằng cuộc tình kia, rồi cuộc tình nào cũng chỉ có kỳ hạn. Uống rượu quên buồn có lẽ chỉ khiến tâm hồn thi sĩ thêm hoang hoải. Ta đã hết vô tư rồi, ấy là khi đọc thơ của ông không còn cảm giác hoàn toàn bình yên nữa. Chỉ thấy hiện lên nỗi buồn mênh mang như khói vương, chập chờn như bướm trắng…

Rồi ta ngẫm lại đời ta, chẳng những không có tài mà lại đầy tật đấy thôi. Và ta cũng chẳng thể đổ lỗi cho ai khi thực tại của mình không thực sự ổn. Chỉ có chính ta phải chịu trách nhiệm tất tần tật về cuộc đời mình. Chợt thấy buồn hun hút một nỗi buồn không đáy. Có lẽ nỗi buồn của Nguyễn Bính cũng chỉ đến thế là cùng.

Nỗi buồn là thứ cảm xúc đặc biệt, chi phối tâm trí con người rất ghê gớm và cũng làm người ta nhớ dai hơn niềm vui. Những sự việc buồn tưởng đã qua lâu lắm rồi, dường như đã chằng còn ý nghĩa trong hiện tại đôi khi vẫn trở về và cày xới đầu óc. Nhưng với mỗi người cách đối xử với nỗi buồn cũng khác nhau. Nhiều người không gần và biết nhau đủ sâu, đôi khi cứ nghĩ người kia sung sướng vui vẻ. Là bởi người kia ít than vãn nên xung quanh không biết đấy thôi. Trải qua nhiều nỗi buồn, ta dần học được cách đối diện với nó, biết xử lý nó. Nghĩa là ta vẫn cứ buồn, vẫn cứ khóc, nhưng nhìn thấu được nguồn cơn của nó, nên sẽ sớm thoát ra được. Đôi khi trong ta có những cuộc chiến nội tâm giông bão chứ, nhưng không kể thì ai biết được.

Nỗi buồn đến từ nhiều ngả. Trong đó có ngả là ai làm tổn thương mình. Và khi đó mình đem cái tâm lành ra thấu hiểu, bao dung họ, nghĩ cho cái khó của họ, nghĩ cho những khiếm khuyết của họ, nghĩ cho những nỗi khổ của họ. Nghĩ một hồi tự dưng thấy mất tiêu nỗi buồn. Buồn có gì là xấu, có gì là sai, có gì là đáng sợ đâu. Nếu thấy buồn thì cứ buồn thôi. Buồn tận đáy nỗi buồn cạn kiệt, chán chê đi rồi kiểu gì chả hết. Vẫn cứ khóc mỗi khi buồn, nhưng nước mắt long lanh ấy cũng chỉ để nói lên một điều, mình còn nhạy cảm và biết xúc động. Quan trọng là mình còn đang được sống để thấm thía những câu chuyện đời đầy thăng trầm, thú vị,… từ đó biết nâng niu hơn nữa những điều đang có.

Mà giờ có buồn mấy mình cũng sẽ sớm lấy lại tinh thần, chứ không như xưa, gặm nhấm nỗi buồn âm ỉ. Vì ta đã hiểu nguyên nhân của nỗi buồn, cách giải quyết nỗi buồn và nhìn mọi thứ bao dung, thấu hiểu hơn. Đến một lúc nào đó, niềm vui sẽ không hẳn là mối quan tâm nữa. Khái niệm vui buồn sẽ bị nhòa mờ. Và việc ta nhìn cuộc sống của ta ra sao mới là quan trọng. Cái nhìn của ta đối với chính cuộc sống của mình mới là thứ quyết định cảm xúc ta.

Nhìn lại, nỗi buồn xưa và nỗi buồn nay cũng đã khác. Nếu xưa buồn nước mắt rơi lã chã, thì giờ buồn nước mắt chỉ rơm rớm bờ mi. Xưa buồn không làm được nổi việc gì, giờ buồn vẫn cố gắng làm đủ việc cần làm. Xưa buồn thấy như trái đất sụp đổ, giờ buồn vẫn biết trái đất quay chẳng liên quan đến chuyện của kiếp người. Xưa buồn đi tìm nơi gây ra cơn buồn để giải tỏa, giờ không đi tìm nữa vì đã biết đó không phải là cách giải quyết hay.

Không thể so sánh buồn xưa hay buồn nay buồn nào buồn hơn. Chỉ biết vào mỗi giai đoạn trong đời ta, cách xử sự với nỗi buồn cũng khác. Giai đoạn ta buồn mà xung quanh không hề hay biết, là giai đoạn chín muồi của tư duy và tình cảm. Thứ tư duy điềm đạm hơn, thứ tình cảm sâu lắng hơn. Mọi thứ lặn vào trong, tự diễn biến chân thật phía sau những trạng thái cần biểu hiện. Mọi thứ trở nên kín đáo đến bất lực với những ai mong muốn kiếm tìm một chỉ dấu để thấy cảm xúc trong ta. Trừ khi họ đủ thấu hiểu để đọc được ta mà không cần chờ đợi biểu hiện.

Chả lẽ cứ coi giấc mơ là một phần đời sống
Để mỗi sớm tung chăn lại thấy nhớ chính mình.

Cơn mơ không biết nói dối. Nó nói những gì ta muốn cất giấu, những điều tưởng quên mà chẳng thể quên, những thứ ta ước mong mà không thể đạt được. Cơn mơ nhàu nhĩ nỗi buồn. Cơn mơ hân hoan niềm vui. Có giấc mơ thật như cuộc đời. Có giấc mơ chỉ là cảm giác. Có giấc mơ ám ảnh. Có giấc mơ điềm báo. Và cũng có những giấc mơ chẳng để làm gì. Đây là những giấc mơ cô viết lại sau khi tỉnh giấc. Cô nghĩ những gì trong tiềm thức nó đã hiện vào mơ, hoặc có thể là từ tiền kiếp của cô dội về.

1. . Cô đi hết một con phố. Dưới ánh hoàng hôn chầm chậm buông, giữa tiếng gió rì rào, cô tin chắc sẽ nhanh chóng có một kết cục tốt, một sự chia tay nhanh gọn. Căn phòng đã hiện ra, thấp thoáng sau khóm trúc già. Đây đâu phải lần đầu tiên cô đến, nhưng hôm nay cô thấy nó xa lạ quá! Như cô chưa từng có kỷ niệm gì ở đây, như nó chưa từng phả vào cô hơi ấm mới ngày nào còn ngập choáng men say.

Hắn đang nằm trên giường với vẻ mỏi mệt, mái tóc bồng bềnh rũ xuống. Chiếc áo màu xanh cobalt có chút nhàu nhĩ. Khuôn mặt phủ đầy râu ria và ánh nhìn trống rỗng. Cô đến đây làm gì khi chỉ cần chia tay bằng một tin nhắn cũng xong. Hay cô muốn một lần cuối đàng hoàng chào nhau tử tế? Hoặc có thể chỉ là chân quen đưa đẩy lòng? Có thể cô sợ hãi một điều gì đó không rõ, như là tâm trạng tồi tệ này sẽ giết chết hắn chẳng hạn. Thôi thắc mắc làm gì, rút cục cô cũng đã đến đây. Chiếc giường trải chiếu cói vương vãi vài sợi thuốc. Chiếc gối thì xộc xệch còn chiếc chăn thì vàng úa. Hắn chẳng đủ sức mở lời, hơi thở nặng nề kéo lê sự mệt nhoài ám khói. Chắc hắn đã nằm thế này vài ngày rồi.

Lòng cô trào dâng thương cảm, cô từ từ ngồi bên cạnh hắn, thấy nôn nao buồn. Nhìn vào đôi đồng tử kia, cô rùng mình như chạm phải một thân sâu đang bò trên tường. Cảm giác đó làm cô bất giác co người lại, khoanh hai tay trước ngực, để tự vệ với một người đàn ông từng vô cùng thân thuộc với cô ư? Rồi cô trôi vào quá khứ, cái quá khứ cô từng tôn thờ. Rồi cô trôi về hoang vắng, thấy mình lơ lửng bay trên một vùng trắng xóa mù sương…

Chẳng biết điều gì làm cô sực tỉnh. Cô thấy đau tức ở ngực. Một hơi lạnh luồn qua người, chạm xuống tận đáy tâm can. Cô vùng ra trong bất lực. Ánh mắt hắn đang rọi vào cô tia lửa rừng rực. Cơ mặt hắn rúm ró lại, khổ đau, chết chóc. Sự im lặng đặc cứng lan tỏa khắp phòng. Cô lấy hết sức vùng vẫy và chạy thoát ra. Tiếng cười đuổi theo đến gót chân, dán chặt vào gáy. Tiếng cười chất chứa cay đắng, thù hận, như nỗi tuyệt vọng dội về từ cõi xa xôi. Chân cô tuy đang chạy nhưng cảm giác của cô lại hóa đá. Tiếng cười gằn gọc quấn lấy eo và tóc cô, nghẹt thở hãi hùng. Khi không còn được yêu, người ta có thể thành quỷ dữ… Mồ hôi đầm đìa, cô giật mình tỉnh giấc. Ngoài kia nắng sớm đã lên.

2. Con sông hẹp, hai bên đất đá gập ghềnh. Bên này sông là những căn nhà lụp xụp cũ nát. Cô đang đi lững thững vô định thì thấy sát mé sông có một em gái bị tàn tật đang lao rất nhanh về phía trước. Gần đó là mẹ của em đi bộ theo thong thả. Hai mẹ con đều mặc áo trắng đã ngả vàng, dáng vẻ nghèo khổ ảm đạm. Em gái ngồi trên một tấm gỗ nhỏ như ván trượt patin và phóng ào xuống con dốc bên triền sông gồ ghề. Bỗng có chừng hai, ba chiếc ô tô con đang đi gần đó chạm phải em kéo theo lô đồ đạc bên người em văng tung tóe. Nhưng em gái bỗng biến đi đâu mất, chỉ còn đồ đạc chỏng chơ. Cô chạy lại thu hộ đồ đạc cho em thì nghe lao xao những tiếng người. Quay lưng lại, cô thấy bà mẹ đang ngơ ngẩn tìm con.

Xung quanh có đám người hung tợn lố nhố chỉ trỏ. Một người đàn ông to béo đè cô ra, ấn mạnh vào hai bầu ngực cô miết mải, cô không làm gì được chỉ ú ớ hét mà âm thanh câm lặng. Trong khoảnh khắc bế tắc đó cô vẫn kịp nhìn ra phía bà mẹ đang đứng ngẩn ngơ. Xuyên ánh nhìn qua vai áo bạc màu, cô xoay theo hướng mắt của người mẹ ấy, là ánh nhìn ra dòng sông. Và cô thấy gì?

Giữa lòng sông hẹp như sông Tô Lịch ngày chưa kè bờ, cô thấy một nửa ngôi đền ngập chìm trong nước. Mặt trước của đền là những đèn nhấp nháy trang trí xanh đỏ đang phát ra những tia sáng kỳ lạ mê hoặc. Giấc mơ kết thúc khi cô bừng tỉnh với cảm giác nghẹn nghẹn ở ngực vì bị tay người đàn ông trong mơ ấn đè… Cô nghĩ ngay đến ngôi đền gần nhà. Cô về sống ở đây đã chín năm nhưng chưa một lần bước chân vào đền nên không biết bên trong có những gì. Cô bỗng thấy mình quá sơ suất và cho rằng mình bị các ngài ở trên nhắc nhở vì thái độ vô tâm, vô thần ấy rồi. Cô tự nhủ ngày mai phải ra đền thắp hương tạ lỗi ngay thôi.

Buổi chiều đi làm về, lo toan cơm nước xong, cô đi bộ ra đền. Chiều đã chập choạng tối. Đến nơi thì thấy cổng đền đã đóng, cô đứng sát vào song cửa sắt và nhìn vào. Mắt cô như nhòa đi. Trong sân hiện lên ngôi đền như giấc mơ của cô đêm qua. Đền ngoài đời thực cũng chăng đèn nhấp nháy y hệt. Cô bỗng tin giấc mơ là lời nhắc của các vị thần thổ địa cai quản khu vực này, rằng con bé kia sống ở đây bao năm chưa hề ra thắp lấy một nén hương, ta quở đấy!

3. Cô đi đâu đó trên một dải đường dài. Nhiều người đi ngược lại phía cô. Con đường dốc. Xung quanh tấp nập và hối hả. Cô đang cầu cứu, còn mọi người thì thờ ơ lướt qua. Cô khản cổ gọi, nhỏ bé van vỉ nhưng không thấy ai hồi đáp. Cô rơi xuống đâu đó rất sâu, nơi không còn tiếng cười, tiếng nói, tiếng bước chân đi lại. Bỗng từ giữa dòng người, anh đi vụt lên và nói “Sao không ai giúp cô ấy, phải có ai đó nghe cô ấy nói chứ”. Cô nhớ rõ dáng hình anh lúc đó. Cặp kính lấp lóa sáng không che được đôi mắt hơi nheo buồn.

Trong hành lang nhập nhòa tối, cô mặc một chiếc áo ren màu trắng khá gợi cảm khiến anh bất giác rung động. Anh nói khẽ rằng muốn ôm chặt cô một cái được không. Cô phân vân rồi mím môi gật đầu. Nhưng nơi đây nhiều người qua lại nên anh kéo cô chạy ra chỗ nào vắng hơn. Cô và anh chạy mãi, qua nhiều dãy hành lang mà chưa tìm được chỗ thích hợp. Lúc tối om hoang tàn, lúc lại đông đúc người. Đến một nơi có vẻ ổn, anh và cô dừng lại. Nhưng chưa kịp định thần thì ai đó xuất hiện. Vậy là hai người im lặng chia tay nhau trong luyến tiếc nhẹ nhàng. Một cái ôm thôi, tưởng chỉ mất vài giây, đôi khi cũng thực là khó.

4. Sân bay, cô đang chuẩn bị đi đâu đó. Có vẻ là đông người đi cùng, nhưng lúc ấy cô chỉ đang đứng một mình. Và hành lý thì mơ hồ, rõ nét nhất là một chiếc túi ni lông đang ngọ nguậy dưới chân, cũng là dưới gầm của dãy ghế inox cô đang ngồi. Rồi kiểu gì cái túi đó bị tuột và cô thấy rắn chui ra khỏi túi. Thời gian như đóng băng với hình ảnh hai con rắn màu đen vàng trầy trụa đang bò ra sắp hết cái túi. Sau sự xì xào thờ ơ của xung quanh, một người đàn ông đã giúp cô buộc lại túi rắn. Tuy nhiên, khi ông ta cầm túi lên thắt nút, ông ta nắm chặt lấy mình của hai con rắn, bóp nghẹt và tuốt, rồi miết, miệng cười rất mãn nguyện. Lúc ông ta chìa túi rắn trở lại, rắn đã sinh thêm hai con, tổng cộng thành bốn con lớn nhỏ.

Cô mơ mình cắn hai miếng thịt rắn, màu trắng, có xương như thịt gà. Kết cục là cảnh cô và bà giúp việc phải tìm hội rắn này quanh một hòn non bộ kiểu cũ. Rồi bốn con rắn biến thành bốn con ếch rất to, mình nhớt, màu lông chuột, miệng ngoác rộng, mắt thao láo, hai chân chống lên, ngồi dàn hàng trước sự ngạc nhiên của hai bà cháu. Bà giúp việc và cô chép miệng bảo, thôi ăn thịt ếch cũng tốt lắm!

5. Cô và anh đang đứng giữa một nơi gần với biển. Bốn bề vắng lặng. Chỉ có tiếng gió quất và tiếng sóng xô kỳ dị. Sóng không lớp lang tràn vào bờ, mà loạn xạ, sục lên cao vút, rồi đổ ập xuống như một sự trả thù hả hê. Sau đó lại cuộn gầm lên như có một con trăn khổng lồ đang trườn trong lòng biển. Màu của những ngọn sóng không trắng bạc, màu của nước biển không xanh thăm thẳm, tất cả đều nâu xám, đục ngầu, ngập ngụa một sự đe dọa khủng khiếp.

Hai đứa xoay lưng vào nhau, nắm tay nhau và nhìn ra bốn phía. Nỗi sợ hãi dâng lên nghẹn ứ khi thấy những ngọn núi bỗng di chuyển, dịch chuyển, xoay chuyển sau đó lao đi vun vút. Có những trái núi như đang tiến đến muốn đè nát cô. Có trái lao như con tàu gặp bão ngoài khơi muốn chạy trốn gió dữ. Có trái lù lù lê từng cuộng rễ khổng lồ tiến lại hầm hè như muốn nuốt chửng hai đứa. Cô còn thấy cả một ngọn núi đen có cắm trên lưng một chiếc cột tựa cột điện cao thế, biểu tượng của cuộc sống con người. Thiên nhiên đã từng che chở con người, nâng niu con người và bây giờ cũng chính thiên nhiên đưa con người vào vực thẳm. Vì lẽ gì, không cần phải giải thích nữa.

Núi mà lao vun vút được, thì những khoảng trống nó để lại sau khi đã đi sẽ tối tăm hoang hoải đến thế nào. Không thể miêu tả được thảm cảnh lúc đó. Tại sao không còn ai ở bên? Mọi người đâu cả rồi? Những trái núi vẫn xoay như chong chóng, in lên nền trời vàng vọt những màu đen tinh quái, tựa những con đỉa voi đang cong mình bám chặt vào bắp chân người. Và bốn bề mênh mông nước. Hai đứa sắp chìm, sắp tan biến vào sự giận dữ của thiên nhiên. Không thể nghĩ ngợi, chỉ kịp thảng thốt một điều gì đó thật ngơ ngác. Không kịp dặn dò ai, không kịp nhớ về quá khứ hay nghĩ tới hiện tại. Chỉ còn thiên thu đang vẫy gọi.

Đó là một điềm báo, hay chỉ là vì cô đã từng xem 2012, năm đại họa và Thế giới đại chiến cùng nhiều phim khác nói về thảm họa thiên nhiên nên đầu óc mới mơ như thế? Cô đã được chứng kiến một thảm họa kinh hoàng, dù là trong mơ. Nhưng cảm giác thật đến nỗi thức giấc rồi cô vẫn nhớ như in khung cảnh biển hoang tàn. Đó là hệ quả do con người gây ra, phải thức tỉnh. Giấc mơ hối thúc cô sống có ý thức nhất có thể. Cô nhìn thấy sự biến chuyển trong mình ngay sau giấc mơ, biết nâng niu sự sống!

6. Và đã mơ thấy rắn trong năm Đinh Tỵ. Thấp thoáng trong những câu chuyện trồi sụt hỗn độn là một hình vẽ kiểu mê cung, ngoằn ngoèo lượn thành bốn khúc, mà những khúc đó được đúc từ những thân rắn lớn nhỏ. Hình vẽ màu đen, kiểu in cũ xưa trong những cuốn sách giáo khoa cấp một. Một con rắn to, đầu ngẩng cao kiểu rắn hổ mang nằm trên nóc tủ nhà cô. Con rắn bị bọc trong ni lông, giống cái cách người ta bọc những quả táo bán ở cửa hàng hoa quả. Ban đầu cô còn tưởng đó là con rắn giả, nhưng nhìn kĩ vào mắt nó thì thấy nó đang đảo con ngươi nhè nhẹ. Cô lo sợ với một tấm ni lông mỏng manh như thế, con rắn sẽ xé toang ra mà trườn khỏi cái khay xốp đang đựng nó. Lại nhìn kĩ một lần nữa, thì thấy trong lớp ni lông còn một lớp lưới mỏng mảnh trong suốt nữa.

Con rắn có vẻ cam chịu với hai lớp bao bọc chật chội, bí bít. Nó cứ nằm trong giấc mơ như thế với cái cổ kiêu hãnh, đôi mắt buồn và thân tròn quấn khít. Con rắn lạc loài, cô đơn trong một thế giới xa lạ, nằm đó chứng kiến những điều nhạt nhẽo mà bản thân nó không hề muốn thấy.

Những giấc mơ nói cho tôi biết
Tôi sẽ là ai giữa thế giới song song
Những giấc mơ đã cho tôi thấy
Đời sống tận cùng kỳ ảo mênh mông.

Những giấc mơ đến với cô đầy ngẫu hứng, phi logic và chắp ghép lại với nhau thành một chuỗi hành động không mục đích. Cô có thể đấm vỡ mũi một gã mà ngoài đời một câu đối đáp cô cũng chưa có cơ hội. Cô cũng có thể hôn say sưa một bờ môi mặc cho anh ta là ngôi sao hay chính khách. Tóm lại cô có thể làm gì bộ máy điều khiển giấc mơ muốn (chứ không phải cô muốn). Và thế là đôi lần cô được nếm trải cảm giác lạ lùng. Nhiều lần cô thức giấc đón bình minh bằng cảm xúc không có trong đời thực. Và như vậy là cô đang có hai đời sống chạy song song trong thân thể. Dù sao cũng nên vui thích vì được sống nhiều đời sống, mặc cho những miền sáng tối chen lấn nhau, những nỗi buồn hiện diện nhiều hơn niềm vui, hân hoan. Đêm nay cô sẽ mơ gì? Nếu được quyền vượt mặt bộ máy sắp xếp giấc mơ, cô sẽ để mình được ngủ thật sâu trong đôi vòng tay ấm.

Phía cuối dốc, triền hoa vàng rực đã ló ra. Căn nhà cô ở đó. Cánh cửa sắt xanh khép hờ. Những nốt han gỉ lỗ chỗ, sự hiển thị của thời gian cũ kĩ hằn in. Có tiếng lạo xạo bên tai. Anh quay sang. Một chú chó con đang bước trên đám lá khô bên đường. Mùa này nhiều lá khô, từng đám lá theo nhau du ngoạn trên thảm cỏ, trên con đường đất miên man dài. Một buổi sáng thảnh thơi. Nơi này, dường như mọi người không làm gì. Cứ lặng lẽ như vậy mà sống. Đó là cái “dường như” do chính anh tạo ra, còn thực tình họ vẫn phải làm việc như mọi người của bao miền đất khác. Có chăng, sự thao tác điềm đạm hơn vì họ sống với hoa cỏ, mây bay và nhiều sương vây phủ nên tâm hồn họ thanh vắng hơn những đầu óc suốt ngày ánh ỏi tiếng còi xe phố thị.

May sao, lần này cô có nhà. Nhìn qua song cửa sắt, anh thấy cô ngồi bên cửa sổ. Cô đang đan. Khi đan, cô có nghĩ đến anh và những điều vừa qua. Những cơn náo động từng khiến tâm hồn cô hoang mang có còn làm cho cô đau đớn? Hay những giọt lệ kia đã không thể chảy nữa. Nó đã theo từng đám quả thông lăn tít xuống đồi và nằm lẫn vào cỏ cây trập trùng? Tiếng nhạc vang ra ngoài con đường vắng. Một bản nhạc lạ. Đây là lần đầu tiên anh được nghe. Thường cô chỉ nghe đi nghe lại những bài ca cũ, những bài anh cũng nghe theo cô mà thuộc từng khúc dạo, khúc quanh. Cô cố tình thay đổi thói quen hay là sự hồi sinh của một linh hồn mới được tạo ra từ nỗi đau? Thường khi nỗi đau lớn quá, hoặc có một sự tác động nào đó mạnh mẽ vào, con người sẽ biến đổi một cách khác lạ. Cứ như không cần có một sự cố gắng lớn lao nào để trở nên như thế!

Anh đẩy khẽ cánh cửa. Tiếng kin kít phá tan bầu không khí tĩnh lặng khiến anh ngại ngần. Anh e dè như đứa trẻ lần đầu tiên đến nơi lạ. Cô như không hay biết gì, vẫn cắm cúi đan. Anh ngồi xuống bậc thềm và hướng mắt ra khu vườn. Tiếng nước chảy róc rách khiến anh tĩnh tâm lại.

Khoảng tường cũ phủ đầy những tán dương xỉ và vạn niên thanh, cho anh một sự ủi an thầm lặng. Dưới chân, bụi hồng nở cánh xòe bung, hương thơm thoảng dịu và thanh khiết. Ánh sáng xiên qua giàn thiên lý thả những chùm hoa nắng tròn xoe xuống mảnh sân con. Thời gian như ngưng đọng và đưa anh trôi về cùng hồi ức… Ngày ấy cô hai mươi hai và anh hai mươi bảy. Ngày ấy tim anh đã trót lạc lối vì một bóng hình, khiến cô tuyệt vọng tan vỡ đến thế nào, anh còn nhớ. Anh đã để lại trong cô vết sẹo rất khó hàn gắn… Dẫu ngay sau đó anh ngàn lần ân hận, làm mọi điều để được cô tha thứ, nhưng suốt bao năm cô vẫn giữ im lặng…

Bỗng phía sau lưng anh có tiếng động. Anh giật mình quay lại. Cô đi chân không, đang dợm bước đến gần. Mắt không chớp. Mái tóc lay động theo tiếng thở gấp gáp. Cô không tiến thêm lên nữa. Trong phút chốc, tất cả như đóng băng. Anh không đủ khả năng để phá vỡ im lặng. Ánh nắng xiên xiên rọi qua thân hình cô, anh thấy rõ cả khoảng eo nhỏ nhắn. Cứ thế, những hạt bụi bay trong ánh sáng, xoay tít rồi lao vào luồng nắng bập bùng. Cả hai không động tĩnh.

Buổi sáng ở nhà cô đã trôi qua trong cảm giác anh bằng tất cả những xung động li ti với từng tế bào ngơ ngác. Tất cả nhảy múa hỗn loạn trong đầu và anh chẳng thể điều khiển, kiểm soát ý nghĩ cũng như hành động của mình. Theo từng tia mắt của cô, mà ý nghĩ của anh chuyển động hay dừng lại, mà anh vươn lên hay thu mình sợ hãi. Nỗi sợ hãi vẫn thường trực trong anh kể từ khi mọi thứ tan vỡ do lỗi lầm anh gây ra. Sợ một tiếng động, là phá tan tất cả. Nhưng cô đã phá vỡ im lặng bằng cách ngồi xuống bên cạnh anh. Anh vẫn không thể cất lời. Chỉ có ánh mắt nhìn cô không dứt. Và tiếng nhạc xen lẫn vào những hồi ức bâng khuâng. Đối với anh, cô có thể ngồi xuống bên cạnh như vậy đã là một sự biến đổi vô cùng bất ngờ. Có thể cô đang chuẩn bị nói một điều gì đó sẽ là khủng khiếp đối với anh để hoàn toàn kết thúc. Hoặc cô vẫn không nói, nhưng sự im lặng đó anh có thể cho anh chút hy vọng. Và anh chờ đợi trong khoảng tim đập tưng tức đến nghẹn thở.

Dưới chân anh, chiếc lá hồng ram ráp cọ vào. Một sự an ủi quá ngây thơ. Nắng ngoài hiên đang thỏa thuê tắm cho khu vườn những giọt bình minh rạng rỡ.

Cô hì hục cuốc tơi mảnh vườn nhỏ trong một sớm tinh sương. Những vạt cỏ theo từng nhát cuốc nằm ngửa ra thênh thang trên đất. Cô vần tảng đá to nặng ra hẳn bên ngoài để vườn có thêm đất cho cây mọc. Tảng đá màu xám, trên mình nó đã có những sợi rêu  xanh lún phún. Đá được lật lên, ánh sáng rọi vào khoảng đất nhẵn mịn, loang loáng nước. Ếch nhái kêu ộp oạp. Vài con giun màu nâu sậm đang oằn mình dưới cỏ. Mảnh vườn ngoại ô tơi ra trong buổi sớm mùa hạ, chờ cô thu vén để ươm nụ mầm mới.

Cô tính trở lại khu vườn sớm hơn, nhưng cô có chuyến công tác dài hơn dự kiến, nên lịch dọn vườn từ mùa xuân đã phải chuyển sang mùa hè. Cô luôn thấy dễ chịu khi ở trong  vườn, nên hở chút thời gian nào là cô lại lao về ngay để chăm chút và tận hưởng không gian dịu êm của nó.

Nơi góc vườn, dạ yến thảo rung rinh giọt sương sớm. Khóm dành dành vươn từng chiếc lá thẫm dày lên đón nắng tươi. Giậu mồng tơi nõn xanh từng ngọn vun vút sau chuỗi ngày tắm mưa. Khế đã bắt đầu ra hoa. Cây lá mơ quấn từng dây dài bên hàng rào gỗ. Hàng cúc tần mơn mởn tươi non cạnh khóm ngũ sắc đang nở rộ. Mấy cây rau rền đỏ lá đã to như bàn tay. Vòm hoa giấy bung những chùm hoa màu cánh sen rực rỡ. Không gian ngưng đọng quá, chỉ có tiếng thở của thời gian khe khẽ lướt qua.

Khu vườn đã được dọn tươm tất, cô bắt đầu đi tưới cây. Bộ bà ba đung đưa theo chân bước. Ra bờ giếng, cô với gàu múc nước đổ đầy đôi thùng quẩy ra khoảnh vườn nhỏ. Những tia nước lấp lánh dưới nắng sớm đầu hè. Hoa cỏ reo vui, đất đai giãn nở. Và lòng cô cũng giãn nở theo.

Xong việc, cô vào nhà. Kéo mảnh ri-đô tím sang một bên để nhìn ra khoảng sân ngoài kia, cô ngồi xuống bàn và viết. Cuốn sổ xanh đặt ở đó tháng trước vẫn nguyên nét mực xanh. Mỗi khi về đây, cô thường viết những câu chuyện đã trải qua trong quãng thời gian cô chia tay căn nhà lần gần nhất. Những mẩu chuyện đứt quãng, những suy nghĩ vẩn vơ, những nỗi buồn và cả những bài thơ đều nằm trong ấy, lưu giữ ký ức tuổi trẻ nhiều mơ mộng và hoài bão.

Cô lật lại xem trang sổ hơn một tháng trước cô đã viết gì? Sau khi kể lể câu chuyện luôn là vài dòng đúc kết, cô có cách viết như thế! “Cuộc sống nhiều lần buộc ta phải lựa chọn giữa được và mất. Nhưng đôi khi ta vẫn phải chọn mất bởi có những nguyên tắc của đời mình không thể tùy tiện thay đổi. Và như vậy dẫu cái trước mắt là mất nhưng cái lâu dài lại được. Đó là cái được khi ta có thể giữ sự kiên định và tính nhất quán trong bản sắc con người ta”. Viết ra suy nghĩ của mình giúp cô có dịp rút tỉa bài học sau mỗi sự việc. Để mỗi lần trở về, cô lại được tiếp thêm năng lượng sống. Như sau cơn mưa, tất cả lại được gột rửa sạch tinh.

Tôi có thói quen hay ngước nhìn lên những ô cửa sổ. Chúng gợi lại cho tôi nỗi nhớ tuổi thơ mỗi buổi vịn song cửa đợi mẹ đi làm về. Nỗi nhớ cứ say mê không bao giờ dừng lại, vì đi tới đâu tôi cũng gặp những ô cửa mà bên trong nó chất chứa bao câu chuyện riêng tư. Mỗi ngôi nhà có một nét riêng không chỉ nhờ hình dạng, màu sơn, mái ngói… mà còn nhờ những khuôn cửa sổ. Cửa sổ là nơi thu ánh sáng, tạo không khí thoáng đãng cho căn phòng, nơi liên kết gia đình với xã hội. Cửa sổ không đơn thuần là cửa sổ, nó là con mắt của ngôi nhà. Là nơi để những ai yêu cái đẹp, yêu sự phóng khoáng tự nhiên phát huy hết sáng tạo của mình.

Tùy sở thích và phong cách của chủ nhân mà người ta thiết kế các loại cửa sổ đa dạng khác nhau. Người thích ô cửa có những thanh sắt uốn hình mềm mại. Người chuộng cửa sổ hiện đại với chớp kính sáng choang. Người yêu ô cửa sổ gỗ xanh điểm những họa tiết kiểu biệt thự Pháp. Người lại tìm đến sự giản dị, mộc mạc bằng cách xây những cửa sổ gỗ bé xinh với những song thẳng đều đặn màu nâu hoặc xanh lá… Là cửa sổ điệu đà với những vạt rèm rung rinh theo gió. Hay sang trọng cổ kính của cửa mái vòm, hình vòng cung. Là cửa sổ có cây leo bám cành vào những thân song. Hay ô cửa nhìn ra hàng sấu già mỗi sáng thức giấc. Là ô cửa đêm mùa thu nằm nghe hương bay, đêm mùa hạ không ngủ giữa tiếng ve kêu da diết. Hay cửa sổ có chuông gió đung đưa, mành trúc xao động. Là cả cửa sổ của những chai lọ bận rộn bếp núc, khiến người qua đường tò mò muốn biết có gì đang diễn ra trong khung cửa ấy.

Những ô cửa sổ tưởng đơn thuần nhưng lại đem tới cho căn nhà vẻ đẹp đặc trưng và khác biệt. Nhìn cửa sổ ta có thể đoán ra một phần phong cách, lối sống của chủ nhân. Mắt nhà – mắt phố, lặng im nhưng nói được bao điều.

Quán hôm nay vắng lạ. Cũng may. Cô nghĩ thế! Thể nào gã cũng ngồi vắt vẻo chân rồi ngước mắt lên trần nhà ba hoa đủ thứ trên trời dưới bể để cô tròn xoe mắt nhìn. Có gì lạ đâu. Ngàn đời nay vẫn thế. Cũng lâu không gặp gã. Gã có khác ít nhiều. Nguyên cái bộ dạng râu ria tóc tai bù xù thì vẫn. Màu da bò đang lên mốt. Gã chơi một quả quần kaki may chỉ trần. Một chiếc áo khoác có những đốm khuy sáng lóe in nổi chữ D&G. Đôi giày vải bụi bặm. Máy ảnh vẫn trung thành Pentax cổ xưa. À, cái khác chắc là đôi mắt của gã, đôi mắt đã linh hoạt hơn, long lanh sáng. Chẳng còn đục ngầu thâm quầng bởi thức khuya với thuốc lá chè đặc. Nguyên cớ gì?

Gã có cách yêu chả giống ai. Yêu gì mà chẳng tỏ ra chiều chuộng đối tượng. Cứ dửng dưng như thể gã chẳng liên quan đến người ta tí tẹo nào. Yêu mà khiến người ta cứ tự ái liên miên. Nhưng lâu lâu mới hiểu. Cái tình của gã rất sâu. Nó lặn tít tịt vào bên trong và nằm ở đấy yên lành, không mảy may suy suyển. Mặc cô đỏng đảnh dỗi hờn mưa nắng. Mặc thiên hạ thở ra than vào đụng chạm. Gã cứ ôm cái khối tình đó đặt nguyên một góc trong tim. Làm thơ. Làm nhạc. Vẽ những căn nhà xô lệch. Và yêu như mê.

Cái lần gã lao như điên trong đêm với xe máy cà tàng ra Hà Nội chỉ để đón cô từ sân ga và để đưa cô về nhà. Để trên chuyến tàu đêm nhiều bạn bè đưa tiễn ấy cô đứng ngồi không yên. Khăn phấp phới bay theo cơn gió đột ngột giội vào khe cửa tàu không thể kín khít. Sớm ra, sau cơn ngủ vật vờ, đã thấy gã đợi ở cửa ga. Đưa cô qua nhà, gà quay xe về chốn cũ. Nhớ những lần cùng nhau ngồi ở Cửa Đông, gã thường mang những bông hoa vàng đến. Bên làn nắng rọi xiên qua ô cửa, gã cứ nhìn vào mắt cô, chẳng nói câu gì. Cô loay hoay với mấy cánh hoa vô tư, khuấy nước thành những vòng tròn xoay tít…

Thời gian xa vắng. Đôi ba lần bất chợt nhận được thư gã từ những chuyến đi dài, cô đọc mà chẳng hiểu gã huyên thuyên gì. Dường như gã chỉ đang thì thầm với chính gã:

“Dưới chân em một vùng cỏ rối. Là anh, trong xanh biếc muôn trùng. Một cọng cỏ âm thầm. Bước chân em. Có phút nào giẫm lên? Chớ hỏi vì sao anh là ngọn cỏ dưới chân em. Những việc không tên. Những ân cần em không hề hay biết. Những vội vã em ném lại sau lưng. Cả bao ngày mỏi mệt… Anh gánh lấy như người gác rừng nhẫn nại. Chớ hỏi vì sao, khi trên đường bao cô gái hơn em, khi bên cạnh bao ánh mắt tươi êm, anh có thể có một vài cô hơn thế? Vì sao, em biết không? Có những điều cháy ở trong lòng. Là tình yêu, điều không hiểu nổi. Là nỗi nhớ chưa một phút nguôi quên. Là bởi yêu thì không cần lý giải. Cọng cỏ anh, dưới chân em, cứ nằm đó mà xanh, mà chờ em mải miết. Đừng hỏi vì sao. Em cứ yêu thì biết!”.

… Giờ thì gã ngồi đây, trước cô, bình yên thanh thản mà nghe tiếng nhạc rớt rơi trên đỉnh đồi kỷ niệm.

Có ai không thích nghe guitar, một thứ âm thanh thật cuốn hút? Guitar đem lại cảm giác êm đềm cho người nghe. Sự thanh bình rất sâu, rất lạ. Trong một quán nhỏ vắng người, trên một căn gác nhìn ra khu phố cũ, tiếng guitar vang lên khiến không gian trở nên sống động rồi chìm dần trong những giọt nhạc vừa mạnh mẽ vừa phiêu linh. Dẫu có nghe một người chơi guitar tay mơ, cung bậc không được nhuần nhuyễn, âm thanh không thật điêu luyện, nhưng cảm xúc ta không vì thế mà vơi đi, bởi điều người chơi gửi gắm đã vượt qua cả sự thể hiện của dây đàn…

Tiếng guitar vang lên trong chiếc đài cũ ngày nào còn vọng lại đâu đây. Những ngày mùa thu mát rượi, không gian thanh vắng, tiếng guitar lan xuống con đường lác đác bóng người qua. Thi thoảng có ai đó ngước lên lan can  tìm những giọt âm thanh rơi lay động xuống tóc mình. Khi tiếng guitar mộc vang lên, mọi âm thanh muốn ngừng lại, mọi xô bồ muốn lủi trốn. Guitar giống người phụ nữ có cá tính và cũng đầy nữ tính. Nếu cá tính thể hiện ở từng đường lướt mạnh nhanh, sôi nổi, bật nhấn rõ ràng, xoáy ngọt vào cảm xúc… thì nữ tính lại thể hiện ở những đường viền êm như ru, lả lướt vô tận dưới ngón tay đang miên man trôi theo vùng ký ức.

Guitar khiến người nghe không cần phải cố gắng để tìm kiếm gì trong một chuỗi âm thanh ấy. Tự nó lọt vào và chạy khắp tâm trí, thân thể ta. Từng ngón gảy đàn tròn vo như hạt nhãn lăn lộp cộp trên sân nhà, nẩy và lăn đầy kiêu hãnh. Guitar như một mùi hương nhẹ, vừa giản dị lại vừa sâu kín, gợi lên chút mơ màng thanh thoát. Là một giấc mơ nhẹ nhõm. Là một bờ bãi trôi xa…

Để âm thanh của guitar ngập đầy trong trí não, nhắm mắt lại, chỉ thấy một vùng ánh sáng dịu nhẹ êm đềm, như sự giác ngộ của một người đã qua nhiều trải nghiệm. Guitar không màu mè, cứ ở yên và làm những gì là chất riêng của nó. Rồi điềm đạm nhìn ra bốn bề thấy tất cả đang hướng về mình với cái nhìn bình yên thuần hậu. Guitar là bước ngựa phi trên thảm cỏ, là tiếng thác đổ giữa cánh rừng khuya. Đôi khi những sợi đàn líu ríu như bầy chim trò chuyện. Dáng hình của chiếc đàn cũng gợi nhắc dáng hình người thiếu nữ với những đường cong nổi bật trên thân thể.

Xem tranh của Michelangelo rồi đắm chìm vào tiếng guitar phóng khoáng cùng bước nhảy vui nhộn của những cô hầu gái và những anh nông phu thì ta không thể dứt ra khỏi không gian đó được. Cái hoang dã bình dân trong flamenco đã đưa guitar thoát ra mọi khuôn khổ mà trước đó hay bị áp đặt vào cái nền cổ điển quen thuộc. Các tần số dao động của mỗi dây đàn thật kỳ diệu, các cung bậc phong phú không tả xiết. Ta yêu acoustic guitar với mảnh gỗ tăng âm hoang sơ, cây guitar thùng như một bằng chứng về sự trong trẻo của cuộc đời. Gảy đàn đi, và anh sẽ sống!

Ngày xưa, cái hồi còn thịnh hành bài hát có câu “Bẻ một nhành cây, nhành cây trứng cá”, tôi hay ước một ngày nào đó được ngồi dưới tán trứng cá mát rượi. Cây trứng cá lúc đó quả là thần tiên trong tưởng tượng của tôi. Có lẽ vì bài hát đã biến nó thành một biểu tượng tình yêu đầy thơ mộng. Lần đầu tiên tôi thấy cây trứng cá ở đời thực là tại cơ quan, khi tôi mới chân ướt chân ráo đến nhận việc. Căn phòng tôi làm việc có cửa sổ mở ra cây trứng cá sum suê ê hề quả. Còn nhớ, những ngày ấy tôi cùng các anh chị em đồng nghiệp thường xuyên hái quả trứng cá nhấm nháp vui vui. Quả trứng cá có hạt li ti ăn lạo xạo, vị thơm thơm. Mỗi lúc thư giãn công việc, chúng tôi lại nhoài người ra cửa sổ vin cành hái những quả trứng cá đỏ hồng chín mọng, thi thoảng chỉ cho nhau xem những chú chim xinh đang đậu lấp ló sau tán lá.

Sau đó cây trứng cá bị người ta chặt đi, để làm vỉa hè. Chúng tôi nhìn những bông hoa trứng cá trắng li ti rơi vương vãi mà tiếc. Giờ đây chỉ còn lại cây bằng lăng đứng đó với từng chùm hoa tím rợp trời. Từ khi không còn cây trứng cá, chẳng còn ai thiết nhoài ra cửa sổ nữa. Hình như ông trời muốn bù đắp cho tôi, khu nhà tôi mới chuyển về lại có đầy cây trứng cá. Cây trứng cá trước cửa nhà chị Loan hàng nước thì to cao lắm rồi, còn cây trước cửa nhà tôi thì bé xíu xiu. Nhưng chỉ một năm nhìn lại, bóng mát của loài cây trong bài hát ngày ấy đã lan đầy sân. Trong ý nghĩ tôi, cây trứng cá không còn xa vời nữa, nó giản dị mọc khắp nơi, gieo mình vào bất cứ đâu, kể cả trên mảnh tường rêu chỉ dính vài ba dúm đất. Sáng sáng tôi hay đi bộ qua con ngõ nhỏ rắc đầy lá trứng cá, quả trứng cá rụng bị chân người giẫm lên bẹp gí. Những tia nước ngòn ngọt tan vào đất cho thơm thêm lối về. Giá nó cứ ở trên cành và đỏ lựng mãi thì tốt biết bao. Ngày ngày tôi quét sân, vun những lá trứng cá lại thành một chụm lớn. Lá trứng cá rụng nhiều, hôm nào không kịp quét là thềm nhà lại chất đầy lá khô. Anh bảo với mấy bác hàng xóm, có khi ngõ mình làm cái biển, ghi là “Ngõ trứng cá”.

Tôi về ngoại ô vào một ngày đầu thu. Căn nhà nhỏ nằm khuất sau lùm cây xanh mát đón tôi bằng sự lặng lẽ thân thuộc. Cửa vẫn mở mà mẹ đi đâu. Chú mèo con thấy tôi cũng chỉ quấn nhẹ đuôi lên lười biếng rồi lại tiếp tục nhắm mắt lim dim ngủ dưới giàn thiên lý trổ đầy bông. Mùa này hoa súng đang nở rộ, ao nhà ngập tràn sắc hồng dịu ngọt. Tôi vào thay bộ áo bà ba rồi tung tăng ra bờ giếng với gàu múc nước giội vào chân một dòng mát lạnh.

Không gian thanh vắng quá, chỉ có tiếng lá cây lao xao trên những ngọn cao. Tôi hình dung ra dáng mẹ đang đưa những đường chổi mềm trên vỉa hè rồi ra sân giặt giũ và phơi phóng. Tôi nhớ tôi những ngày thơ bé lũn cũn trong vườn nhặt đủ thứ lá rụng chơi đồ hàng cùng mấy trẻ con hàng xóm. Nhưng trong ngôi nhà nhỏ này, thân thuộc và nhiều kỷ niệm nhất với tôi chính là căn gác xép.

Gác xép rộng chừng mười bốn mét vuông, có khuôn cửa sổ nhìn ra khu vườn um tùm cây lá. Kề cửa sổ là chiếc bàn  nhỏ và một chiếc đài con. Suốt dọc tường bên phải là giá sách của bà ngoại chứa hàng trăm cuốn mà bà đã dành cả đời mình để gom nhặt. Tôi hay trốn trên gác xép lúc nghe đài, lúc lại đọc sách hoặc ngồi bên cửa sổ ngắm nắng nhảy nhót trên những luống hoa rực rỡ sắc màu. Thế giới riêng tư với tiếng gió vườn xào xạc thanh bình ấy đã theo tôi đi hết mười hai lớp học, tôi phải lớn thôi dù muốn mình cứ trẻ thơ để được ở hoài trong căn gác xép. Ai đó nói thời gian là kẻ thù của con người, nhưng tôi nghĩ thời gian là bạn tốt đó chứ. Nó giúp ta trưởng thành và giúp xóa mờ dần những vết thương để ta có thể sống được bình thường.

Thời gian không làm hại ta bao giờ, chỉ có ta là tự đối xử với mình tốt hay xấu. Việc của thời gian là vận hành theo quy luật, nó công bằng và khách quan. Việc của ta nên làm là sống thuận tự nhiên vậy thôi. Và thuận tự nhiên, đã đến ngày tôi trở thành cô sinh viên của trường Đại học Văn hóa, phải xa nhà lên Hà Nội học. Tháng năm trôi mải miết, căn gác xép vẫn nằm nghe nắng mưa và ngóng bước chân tôi về thăm. Ra trường, tôi được nhận vào làm ở bảo tàng thành phố, cách nhà gần bốn mươi cây số, khoảng cách không quá xa nhưng cũng chẳng đủ gần để tôi có thể đi về hằng ngày. Cứ cuối tuần tôi lại trở về nhà thăm cha mẹ và thăm khu vườn với căn gác xép luôn đem lại cho tôi cảm giác dễ chịu. Đó là nơi giúp tôi lắng dịu tâm hồn những khi buồn và kiên nhẫn lắng nghe tôi thì thầm những mộng mơ giấu kín chẳng thể nói cùng ai.

Ngoài vườn có tiếng quả chín rơi lộp bộp, tôi kéo ri-đô sang một bên để có thể ngắm toàn bộ khu vườn đang tỏa ra mùi hương ngọt dịu. Sau năm ngày làm việc chăm chỉ, tôi lại trở về khu vườn và căn gác xép để tận hưởng trọn vẹn hai ngày cuối tuần bình yên.

Trong cuốn sách “Thế giới quả là rộng lớn và có rất nhiều việc phải làm”, tác giả Kim Woo Choong nói đại ý rằng: Ước mơ như bánh lái của con tàu, người sống không có ước mơ giống như con tàu không có bánh lái. Khi nghĩ về ước mơ là ta đang muốn được lắng nghe mong mỏi của chính mình. Đồng thời muốn chạm nhẹ vào tâm trí, để nó bừng thức, nảy nở những điều còn đang ấp ủ. Khi ý nghĩ đã rõ ràng, đó là lúc ta được thôi thúc để hành động. Thật vậy, ước mơ sẽ mãi chỉ là ước mơ nếu như ta không làm gì để hiện thực hóa chúng. Từ mơ ước đến thực tế tuy là cả một quá trình, nhưng nếu ta đã quyết tâm và có kế hoạch cho chúng, thì phần nào ta cũng sẽ đạt được  thành quả đáng ghi nhận.

Uớc mơ sức khỏe thì cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, biết chăm chút nội tâm, tu dưỡng chính mình thì mới có thể lực tốt và tinh thần minh mẫn. Mong có cuộc sống đủ đầy, công việc thuận lợi thì cứ chăm chỉ làm việc, trau dồi nâng cao trình độ, đồng thời học cách quản lý tài chính cá nhân cho hợp lý.

Ước mơ gia đình hạnh phúc thì chính ta phải là nhân tố đầu tiên góp phần tạo nên hạnh phúc đó, như dành thời gian chăm sóc, lắng nghe thấu hiểu để các thành viên thấy được gắn kết, yêu thương.

Cũng có những ước mơ rộng lớn mà không thể chỉ mình ta thực thi được, như ước mơ thế giới hòa bình, chấm dứt khủng hoảng và không còn dịch bệnh. Không thể làm điều to tát nhưng ta cũng đang góp phần làm cho mơ ước đó  thành hiện thực bắt đầu từ ứng xử có ý thức của bản thân.

Uớc mơ là điểm tựa, là niềm tin, là hy vọng để chúng ta có động lực bước tiếp trên đường đời còn nhiều gian nan. Dám ước mơ và kiên trì hành động để hiện thực hóa ước mơ, đó là điều ý nghĩa mà mỗi người đều có thể làm được.

Ngày trước, khi chưa béo ú thì cô đi thể dục chỉ để thư thái. Còn bây giờ mục đích đi bộ của cô còn để giảm mỡ. Nhưng nghe chừng đi bộ kiểu này không ổn, thong thả như người đi dạo thì ăn thua gì đối với 55 ki-lô-gam đang cười cợt trênmặt bàn cân. Sáng sáng cô đi bộ ngắm nhà cửa, cây cối và lượn quanh cái chợ tự phát mọc ven hồ xem đủ thứ thượng vàng hạ cám bày bán. Có lẽ với những ai quen đi thể dục ở đây thì việc đầu tiên trước khi ra khỏi nhà không phải là xỏ giày, mà là bỏ ít tiền lẻ vào túi phòng khi cần mua thứ gì giá rẻ bất ngờ, hoặc tranh thủ mua mớ rau con cá tươi ngon. Bài học đầu tiên chính là học cách tận dụng thời gian, tiết kiệm tiền bạc mọi lúc mọi nơi.

Bán mua í ới khiến hồ nhộn nhịp và cũng ồn ào. Người bán hàng thì cố gắng bán cho nhanh để còn kịp vào phiên chợ trưa ở địa điểm khác. Nhiều đôi mắt quầng thâm sâu hõm, nhiều đôi tay sưng phù vì làm nhiều cá, đụng nhiều nước. Nhiều đôi vai võng xuống vì những gánh hàng trĩu nặng. Cô nhận ra rằng, cuộc đời không phải là cuộc chơi, mưu sinh chẳng dễ dàng gì, nên càng phải nghiêm túc trong học tập và lao động nếu muốn sống tốt.

Cô rất ấn tượng với một đôi vợ chồng ông bà lão ngày nào cũng cùng nhau đi bộ. Ông cầm áo mưa (phòng xa) còn bà cầm nón. Bà đi trước, ông theo sau. Thỉnh thoảng ông lại xách thêm một hai túi thức ăn hay quà bánh bà vừa mua ở hồ. Nhìn ông bà thật hạnh phúc, gắn bó với mối tình già bình yên. Cô học được bài học về sự sẻ chia, nhường nhịn và vun đắp trong quan hệ với người thương của mình.

Cô cũng thích ngắm những ngôi nhà đẹp trên đường đi bộ, xem cách thiết kế, cách phối màu sắc của họ và rút ra nhiều kinh nghiệm cho mình. Cô lại học được bài học biết yêu cái đẹp và biết ra đặt mục tiêu sống lành mạnh để phấn đấu, nỗ lực đạt được nó.

Đi bộ cũng là dịp cô được nghe tiếng nhạc du dương phát ra từ chiếc loa trong bán đảo Hoàng Cầu. Nơi ấy các ông các bà với giày da bóng lộn, cà vạt sặc sỡ và váy áo điệu đà đang cùng nhau nhún nhảy và cười vui.

Giọng Kim Anh vang vang trầm khàn: “Tiếc thương cũng vậy thôi. Thà rằng quên đi người ơi!”, bước chân mọi người theo đó xoay chầm chậm mơ màng. Bỗng nhạc đột ngột chuyển sang Evis Phương: “Em ơi anh rất nghèo, tiền tiêu anh không có nhiều mà tình yêu thì anh không bao giờ thiếu”, bước chân các ông các bà lại thêm phần mạnh mẽ nhịp nhàng và hứng khởi. “Cho anh xin số nhà rồi cho anh xin số đường và xin cho anh biết tên em luôn”… Thật sảng khoái biết bao khi các cụ sáng ra đã được dìu nhau nhảy trong tiếng nhạc vui. Tuổi già cần lắm những trẻ trung, hồn nhiên và tụ họp để được sống vui khỏe và ý nghĩa. Cô học được thái độ sống lạc quan và tich cực dẫu tuổi tác có là bao nhiêu đi chăng nữa.

Đi bộ khỏe, thư thái lại còn được nhìn ngắm quang cảnh, vạn vật rồi từ đó rút ra bao bài học, tội gì không đi nhỉ!

Tôi hay ví con người là những mũi tên. Những mũi tên có suy nghĩ và tự vạch ra cho mình đích đến. Có mũi tên đã sẵn đích đến nên cứ thế chuyên tâm và thênh thang lao đi trong nhẹ nhàng. Có mũi tên bị gió đẩy mưa vùi mà lao vô tội vạ. Và có mũi tên đã cắm phập vào đường tròn đồng tâm rồi mà chẳng cảm nhận được niềm vui chiến thắng.

Nghĩa đen, đơn giản là những chuyến đi mỗi ngày từ điểm này tới điểm kia. Cũng may, nhờ giao thông ùn tắc mà những mũi tên không thể lao vun vút được. Tôi từng đùa, ai không vững lái xe máy cũng đừng sợ, không thể ngã nổi trong phố phường này đâu. Nghiêng bên trái có xe bên trái đỡ. Nghiêng bên phải có xe bên phải gánh. Chạm phải tay ga cũng đừng nên hoảng hốt bởi đã có đuôi xe phía trước cản đường hộ… Là nói vui thế!

Những mũi tên, trên hành trình đời sống cứ cắm cúi lao đi, bỏ lại ven đường những cỏ hoa non tươi rực rỡ, chẳng kịp nhìn ngắm những vẻ đẹp nhỏ bé quanh mình. Những mũi tên, vội vã mưu sinh, vội vã hẹn hò, vội vã khóc cười, không đủ thời gian mà nhìn lại, lắng đọng và ngẫm suy. Những mũi tên biến con đường xanh thành đường bay chỉ có tiếng gió hun hút giữa vạn vật nhòe mờ. Những mũi tên bay mải miết, bay hùng hục, bay tận lực. Rồi khi đến đích, chẳng hiểu mình cố lao nhanh thế để làm gì khi giờ đây chỉ còn kiệt sức và tột cùng hoang vu trống vắng.

Những mũi tên đơn độc đã bỏ lại bao sẻ chia, tình thân, dâng hiến và tận hưởng. Mũi tên lao chóng vánh rồi khi còn lại đơn độc mới ngơ ngác tự hỏi mình đã sống thế nào. Có từng ngồi yên nơi triền sông vắng, có từng rảo bước trên con phố dài, có từng ngắm nhìn một vệt nắng mai, có từng lặng nghe tiếng chim chiu chít, có từng sớt chia với một ánh nhìn… Vì mũi tên chưa bao giờ chịu dừng lại để cảm nhận, nên nó chẳng thể biết thế nào là thực sự sống. Cứ kiên định trên đường bay nhưng vẫn chú tâm quan sát và nhìn ngắm, thì ta sẽ thấy thú vị hơn nhiều. Vì ý nghĩa cuộc đời không chỉ ở đích đến, nó là cả chặng hành trình.